ΝΟΣΤΑΛΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ

                                 Ένα παιδί θυμάται- έστω και επιλεκτικά


Στα παιδικά μας χρόνια, άσχετα με τη γενικότερη κατάσταση, πολιτική, οικονομική ή κοινωνική,  έντονα  τραγουδούσαμε τέτοιες μέρες, το χαρούμενο μοτίβο ‘’πάει ο παλιός ο χρόνος ας γιορτάσουμε παιδιά’’, θέλοντας έτσι να αφήσουμε πίσω μας όσα ‘’κακά’’ συνέβησαν το χρόνο που πέρασε, φορτώνοντάς του έτσι τα όσα άβολα έφερε στο πέρασμά του. Ανέκαθεν υπήρχε η τάση να χρεώνουμε σε άλλους, ακόμα και στο ‘’χρόνο’’ τις όποιες αντιξοότητες μεσολάβησαν. Προχωρώντας ακόμα περισσότερο, το ασμάτιο έλεγε ‘’γέρε χρόνε φύγε τώρα πάει η δική σου η σειρά, ήρθε ο νέος με τα δώρα με τραγούδια και χαρά’’. Με αυτόν τον τρόπο, δεν ξορκίζαμε απλά το ‘’κακό’’ παρελθόν αλλά ρίχναμε και μια κολακεία στο καινούργιο για να εξασφαλίσουμε την ευνοϊκή του προδιάθεση.

Μια ζωή αυτό κάναμε και συνεχίζουμε μέχρι τις μέρες μας, να βάζουμε όρια χρονικά ανάμεσα στο καλό και το κακό, λες και όλα αυτά εξαρτώνται αποκλειστικά  από το χρόνο, χωρίς ευθύνη κάποιου άλλου και κυρίως του εαυτού μας. Πάντα έφταιγαν οι άλλοι, κάποιοι άλλοι τέλος πάντων, γενικώς και αορίστως, ενώ εμείς απλώς προσπαθούσαμε για το προσωπικό μας και μόνο καλό, αδιαφορώντας για τους υπόλοιπους, που αποκαλούμε λαό ή κοινωνία. Τελειώνοντας όμως το πρωτοχρονιάτικο τραγουδάκι, κρατάει και μια ‘’πισινή’’, με τον στίχο ‘’μα κι αν φύγεις μακριά μας, στην καρδιά μας πάντα ζει κάθε λύπη και χαρά μας που περάσαμε μαζί’’. Στην ουσία ο ποιητής, που απηχεί απόλυτα τις σκέψεις των ανθρώπων, μάλλον για λόγους ‘’ρίμας’’ κράτησε τη λέξη λύπη, αφού , κατά βάθος, ήθελε να προβάλει μόνο τη χαρά. Αυτοί είμαστε και έτσι πορευόμαστε, επιλέγοντας και κρατώντας μόνο τα ‘’καλά και συμφέροντα’’, εξοστρακίζοντας ανθρώπους, γεγονότα και ιδέες , που δεν μας ‘’βολεύουν’’.

Πήρα το άσμα αυτό σαν αφορμή για να επιχειρήσω μια εξήγηση του διαχρονικού φαινομένου να απορρίπτουμε κάθε τι που ανήκει στο παρελθόν και να ενστερνιζόμαστε με περισσή ευκολία το υποτιθέμενο  –χρονικά ή ηλικιακά- καινούργιο. Ενίοτε απαρνούμαστε και το δικό μας, προσωπικό , οικογενειακό ή και εθνικό ακόμα , παρελθόν, προκειμένου να φανούμε σύγχρονοι, μοντέρνοι και εμφορούμενοι από τις  ‘’άφθαρτες’’ νέες ιδέες και αντιλήψεις. Φθάσαμε στο σημείο να αναθεωρούμε την ιστορική  μας μνήμη και την ίδια την ιστορία μας, ώστε να ‘’βολέψουμε’’ τις νεωτερίστηκες απόψεις μας για το καλό και το κακό. Εδώ θα επικαλεσθώ την ευαγγελική ρήση ‘’μωραίνει Κύριος όν βούλεται απωλέσαι’’ και αρκετές  ακόμα  λαϊκές σοφίες, ότι δεν υπάρχει μέλλον χωρίς παρελθόν, λαοί που δεν σέβονται την ιστορία τους δεν έχουν μέλλον και αμέτρητες όσες άλλες, καταλήγοντας στο πασιφανές ότι χωρίς αρχή δεν υπάρχει συνέχεια. Εμείς οι ίδιοι, αρνητές εν πολλοίς της ιστορίας μας,  επικαλούμαστε όταν μας βολεύει’’ τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό που έδωσε τα φώτα σε ολόκληρο τον κόσμο. Δεν γίνεται όμως να επικαλούμαστε τα γεγονότα , ακόμα και την ιστορία μας , a la carte. Καλές και χρήσιμες είναι οι νέες ιδέες και πρέπει να τις καλλιεργούμε και να τις προωθούμε, χωρίς όμως να αποκλείουμε και μάλιστα να ενοχοποιούμε, τις εμπειρίες και αλήθειες του παρελθόντος στο ‘’ βωμό’’ καιροσκοπικών σκοπιμοτήτων. Είναι λάθος να απορρίπτουμε συλλήβδην το παρελθόν μας, χαρακτηρίζοντάς το συντήρηση και να επιβάλουμε σαν νέο κάθε τι το καινοφανές που στηρίζεται αποκλειστικά σε  συντηρητικά υλικά και μεθόδους που  εξαπατούν το λαό και αδικούν  τις όποιες νέες και προοδευτικές ιδέες.

Είναι καιρός να δούμε τα πράγματα ρεαλιστικά και χωρίς παρωπίδες, να ξαναβρούν οι πολιτικοί σχηματισμοί την πραγματική ιδεολογική τους εξήγηση και να σκεφθούμε το εμείς και όχι το εγώ, προσωπικό, πολιτικό ή εθνικό. Οι κοινωνίες έχουν αλλάξει και η παγκοσμιοποίηση έχει πλέον ‘’επιβληθεί’’ οπότε ή την αποδεχόμαστε και μέσα από αυτήν προσπαθούμε να την επηρεάσουμε, ή – αν αντέχουμε- την απαρνούμαστε και τραβάμε τον μοναχικό μας δρόμο, πληρώνοντας και το ενδεχόμενο τίμημα , αφού εξηγηθεί σαφώς στο λαό τι επιδιώκουμε και πως θα το επιτύχουμε. Επαναστάτες ‘’του γλυκού νερού’’ με γλαφυρά  συνθήματα για το παλιό και το νέο, τους μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς και τόσα άλλα φαιδρά συνθήματα του πρόσφατου παρελθόντος, δεν έχουν πια θέση σε  μια σύγχρονη κοινωνία, που τρέχει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, ενώ οι πολιτικοί της εκφραστές ‘’προχωρούν  σημειωτόν’’. Ναι, να τα αλλάξουμε όλα, αφού πρώτα αλλάξουμε εμείς και πείσουμε εαυτούς και αλλήλους ‘’πού το πάμε’’ , τι τελικά επιδιώκουμε και με ποιο τρόπο , ποιες θυσίες και ποιοι είναι διατεθειμένοι να τις υποστούν. Χωρίς θυσίες πλέον – εκεί που έχουμε φθάσει- δεν γίνεται τίποτε, αρκεί τις θυσίες αυτές να τις πληρώσουμε όλοι μαζί και αναλογικά και να μην απαλλάξουμε από τον τελικό καταλογισμό των ευθυνών, όλους όσοι συνειδητά έβλαψαν τη χώρα ,με τις πράξεις και παραλήψεις τους, την ανοχή και τις παράλογες κατά καιρούς απαιτήσεις τους, και το κομματικό κράτος που με ευθύνη όλων μας δημιουργήθηκε, όταν μας  ‘’ βόλευε’’. Να διαγράψουμε λοιπόν το ‘’παρελθόν’’, αρχίζοντας από το πιο πρόσφατο, και να αποφύγουμε τους στρουθοκαμηλισμούς και τις δήθεν προοδευτικές και άλλες  κομματικές αγκυλώσεις, που δεν μπορούν πλέον να προσφέρουν τίποτα στο κοινωνικό σύνολο.

 Μπορούμε – αν θέλουμε- να παραδειγματισθούμε από τα αμέτρητα θετικά του παρελθόντος μας και να τα επαναφέρουμε στη σημερινή νέα πραγματικότητα και ας βρούμε άλλους τρόπους άμιλλας και ανταγωνισμού, με θετικό σημείο επιδίωξης και όχι τη θολή και τετριμμένη παλαιοκομματική επιχειρηματολογία. Ιδού λοιπόν πεδίο δόξας λαμπρό, για κάθε ενδιαφερόμενο να δρέψει τις  δάφνες του, χωρίς μαξιμαλισμούς και άλλες σχετικές πομφόλυγες, σε μια εποχή που παγκοσμίως χαρακτηρίζεται από την έλλειψη πολιτικών προσωπικοτήτων.

Ας κλείσουμε λοιπόν  την αυτοσχέδια αυτή ερμηνεία  του πρωτοχρονιάτικου άσματος στο επίπεδο της καθημερινότητας του καθενός μας. Η ίδια η ζωή έχει παρελθόν, παρόν και μέλλον, έχει νέους και μεγαλύτερους, έχει έμπειρους και άπειρους και άτομα που αυτοσχεδιάζουν κατά το δοκούν. Θα δεχθούμε λοιπόν αυτόν το  γενικό αφορισμό ‘’τόπο στα νιάτα’’ και σε κάθε νέο, καταδικάζοντας το παλιό και τους παλιούς σε αφανισμό ή θα αναζητήσουμε άλλα κριτήρια πιο ουσιαστικά για το τερπνό και το ωφέλιμο ; Όπως φαίνεται δεν υπάρχουν μοναδικές και απόλυτες ερμηνείες, όπως δεν υπάρχουν  και μοναδικές και απόλυτες αλήθειες και συνεπώς είναι καιρός να συγκεράσουμε  τις γενικότερα αποδεκτές παραδοχές, ώστε να καλωσορίζουμε το καινούργιο χωρίς να αποκλείουμε το παλιό, διότι σε αντίθετη περίπτωση θα οδηγηθούμε σε έναν νέο Καιάδα των παλιών και γηραιότερων προς χάρη των νεωτέρων, κάτι που ίσως λύσει και το ζέον ασφαλιστικό μας πρόβλημα, αφού με την εξόντωση των ’παλαιο- γερόντων’’  θα περιορισθούν και οι δικαιούχοι των ταμείων μας. Αντώνης