Μια εκδήλωση για τον Ρήγα
Στο Βελιγράδι
Έχουν γραφεί,
λέγονται και θα ακολουθήσουν πολλά και
αντικρουόμενα για τον Ρήγα Βελεστινλή ή
Φεραίο , όλα όμως θετικά για το έργο και
τη δράση του. Δεν θα ασχοληθώ με την
ιστορία που συνοδεύει τον λόγιο,
διαφωτιστή και επαναστάτη Θεσσαλό, αφού
υπάρχουν ειδικότεροι να την περιγράψουν . Θα πω δυο λόγια μόνο για την εκμετάλλευση
– ακόμα και σήμερα – του επαναστατικού του έργου από τους ‘’επαναστάτες του γλυκού νερού’’.
Είναι σαφές πλέον ότι
ο Ρήγας και λοιποί δεν έχουν σχέση με τα κινήματα του φραπέ, που
προσπαθούν να τον ιδιοποιηθούν για να
στηρίξουν τις ακραίες ιδεοληψίες τους,
ακόμα και εν μέσω πανδημίας και ελληνο-τουρκικών. Το κακό βέβαια σήμερα δεν περιορίζεται μονάχα
στους περιθωριακούς, στους χαβαλέδες και αντιεξουσιαστές οι οποίοι ποτέ δεν έλειψαν από τις ανθρώπινες κοινωνίες. Υπήρξαν
και πρακτικές με καθαρά κομματικό στίγμα, που δεν έπρεπε να εκδηλωθούν. Αναφέρομαι
στη διαδήλωση του ΚΚΕ κατά την Πρωτομαγιά και στην
κοινή τους διαμαρτυρία με τον ΣΥΡΙΖΑ κατά την ψήφιση των νομοσχεδίων για το
περιβάλλον, την παιδεία, αλλά και για τον Κουφοντίνα, την πανδημία και τα Ελληνο-τουρκικά
που συνέβαλαν στην αύξηση των κρουσμάτων
του κορωνοιού. Ανάλογες κινήσεις –
κυρίως λεκτικές- έγιναν και από τα λοιπά
κόμματα υποστηρικτών τους, οι οποίου
βλέποντας να χάνεται το έδαφος κάτω από τα πόδια τους , αποκαλούν τη σοβαρότητα
συντηρητισμό, για να καλύψουν την
ιδεολογική τους γύμνια. Θα αναφερθώ σε κάποια στιγμιότυπα που έζησα προσωπικά στο Βελιγράδι,
κατά την υπηρεσία μου στην Ελληνική
Πρεσβεία, την περίοδο 1960 – 1965.
Με πρωτοβουλία του
Πρέσβη Δημήτρη Νικολαρείζη*, διοργανώθηκε μια επετειακή εκδήλωση για τον
Ρήγα με κύριο ομιλητή τον ίδιο, στο κάστρο Neboisa, εκεί που φέρεται ότι εκτελέστηκε δια
στραγγαλισμού, μαζί με τους συντρόφους του, στην προσπάθειά του να συναντήσει
τον Ναπολέοντα. Το γεγονός ανησύχησε τους τότε Αυστριακούς που τον κατέδωσαν
στην Υψηλή Πύλη, που ανέλαβε τα
υπόλοιπα. Αργότερα, οι διανοούμενοι της διασποράς τον αποκάλεσαν Φεραίο, από την αρχαία ονομασία της γενέτειράς
του. Ο χώρος βρίσκεται στο μεγάλο πάρκο Kalemegdan, που χωρίζει το Βελιγράδι από τον Δούναβη, στον οποίο
φημολογείται ότι ρίχτηκε, μετά θάνατον, μαζί με τους συντρόφους του.
Πέραν των
λογοτεχνικών εκδηλώσεων έλαβαν μέρος και άλλες ελληνο-γιουγκοσλαβικές
καλλιτεχνικές και λοιπές εκδηλώσεις , μεταξύ των οποίων και ένας αγώνας κατς, [ένα
είδος πλήρως απελευθερωμένης από κανόνες ελεύθερης πάλης]. Ήταν μια προσπάθεια
του γιγαντόσωμου Γιουγκοσλάβου παλαιστή [Νομίζω ονόματι Χόρβρτ] με τον Έλληνα
πρωταθλητή Βαλκανίων στην Ελεύθερη
πάλη Θανάση Καμπαφλή, που πλησίαζε τότε τα
50 του χρόνια, αφού ποτέ δεν τον είχε
κερδίσει σε επίσημους αγώνες. Θυμάμαι ότι τον συνόδευα στις εκδηλώσεις του Neboise,
αφού τον είχα γνωρίσει σαν μαθητής γυμνασίου ως ποδοσφαιριστή στην ομάδα της
Άμφισσας, στο τοπικό ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα της περιοχής μου.
Κατά την αποχώρησή μας από την εκδήλωση μέσα
στο πάρκο είδαμε το μεγάλο αυτοκίνητο Σεβρολέτ του Έλληνα Πρέσβη να έχει μείνει από λάστιχο
και τον οδηγό να ψάχνει τον γρύλο για να κάνει την αλλαγή. Ξαφνικά σηκώνει με τα χέρια του το πελώριο βάρος και ο
οδηγός έκανε την αλλαγή χωρίς τη βοήθεια
γρύλου. Το ίδιο βράδυ στον αγώνα με τον Χόρβαρτ, έκανε μια λαβή ζίου – ζίτσου,
[υπήρξε καθηγητής όλων των ελληνικών
στρατιωτικών σχολών] και ο γιγαντόσωμος
Κροάτης τέθηκε εκτός μάχης σε δύο λεπτά. Κατά την έξοδό μας για φαγητό έγινε
αντικείμενο θαυμασμού από τους Σέρβους, οι οποίοι προφανώς έδειχναν έτσι όχι μόνο τον θαυμασμό τους αλλά
και την προτίμησή τους στους Έλληνες
έναντι των τότε συμπατριωτών τους
Κροατών. Η ιστορία είναι πέρα για πέρα πραγματική. Αντώνης
*Με την ευκαιρία
αισθάνομαι την ανάγκη να αναφερθώ στον Πρέσβη Δημήτριο Νικολαρείζη, τον
Διπλωμάτη , λογοτέχνη και κριτικό, τόσο για το όχι πολύ γνωστό λογοτεχνικό του
έργο όσο και σε προσωπικό μου
περιστατικό.. ‘’’ Συνάδελφος και φίλος του Γιώργου
Σεφέρη, συνέβαλε στην έκδοση του περιοδικού Νέα Γράμματα, εκφραστικού οργάνου
της γενιάς του '30. Αφού ταλαντεύτηκε μεταξύ λογοτεχνίας και κριτικής, δόθηκε
στη δεύτερη, υπηρετώντας τη διακριτικά· "ξένος αυτός προς το θόρυβο και
την κραυγαλέα διαφήμιση και αυτοδιαφήμιση", επεσήμανε ο Βάσος Βαρίκας, ενώ
ο Σεφέρης έγραφε στον Κατσίμπαλη το 1936 για τον Νικολαρεΐζη ότι
"ταλαντεύεται μεταξύ διπλωματίας και τελειότητας". Από το πρώτο
κιόλας δοκίμιό του, το 1930, έδειξε τις αρετές του: Ευαίσθητος και επαρκής
αναγνώστης της λογοτεχνίας, οξυδερκής ως κριτικός της, επεδίωκε να αναδείξει
"το ανθρώπινο βάθος" που εκφράζει κάθε συγγραφέας. Μπορεί η παραγωγή
του να είναι εντυπωσιακά μικρή, όμως έχει (και σήμερα) αντιστρόφως ανάλογη
αξία, ώστε η κρίση του Βαρίκα να παραμένει σε ισχύ: ο Νικολαρεΐζης επιβάλλεται
"σαν μια από τις φωτεινότερες κριτικές συνειδήσεις". Όσο ζούσε
συγκέντρωσε το δοκιμιακό και κριτικό έργο του σε δύο βιβλία: "Ούγος
Φώσκολος και Ανδρέας Κάλβος" (1961), "Δοκίμια κριτικής" (1962,
2η -1983) με την εύστοχη επιγραφή "Χρη λέγειν τα καίρια" από τους
Επτά επί Θήβας του Αισχύλου. Τα "Δοκίμια κριτικής" βραβεύτηκαν το
1963 με το βραβείο Λ. Γουλανδρή - ένα από τα βραβεία της Ομάδας των δώδεκα.’’’’
Όσον αφορά το προσωπικό μου περιστατικό, ομολογώ ότι ίσως
του οφείλω τη ζωή της ετοιμόγεννης συζύγου και της κόρης μου.
Λόγω της έξαρσης του
‘’Μακεδονικού’’, μου ζήτησε να μην μεταβώ στην Ελλάδα για τον τοκετό της
γυναίκας μου, υποσχόμενος κάθε βοήθεια σε ενδεχόμενη δυσκολία στην κατ' ευφημισμό ‘’DIPLOMACKA BOLNICA’’
[Διπλωματική Κλινική] της Γιουγκοσλαβίας
του Τίτο. Η γυναίκα μου έμεινε αβοήθητη για 12 ώρες από τη μοναδική γυναικολόγο
της κλινικής κυρία Popovic,
γιατί είχε την αφέλεια να φέρει μαζί της μια μικρή εικόνα της Παναγίας[. Ρώτησα
τους συναδέλφους της γιατρού για τις ικανότητές της και εκείνοι μου απάντησαν
:Μα τι λέτε αφού έχει αναδειχθεί σε
Γραμματέα του Κόμματος της περιοχής!!!!
Κατόπιν αυτού, του τηλεφώνησα
στις 2 το πρωί της επομένης και
ειδοποίησε τον καθηγητή γυναικολογίας και προσωπικό γιατρό της γυναίκας του
Τίτο, ονόματι FOTIC
με τον οποίο κατέφθασε μαζί με τη σύζυγό του. Ο καθηγητής διαπίστωσε ότι είχε τυλιχθεί ο λώρος στο λαιμό του βρέφους
και ότι η αναπνοή ήταν οριακή. Ο Πρέσβης μου ζήτησε και αποδέχθηκα με τιμή να
γίνει ο νονός στη βάφτιση που έγινε από το Σερβικό Πατριαρχείο στην πρεσβευτική
κατοικία.
Το τελευταίο
αναγκάζομαι να το αναφέρω διότι τελευταία γίνεται πολύς λόγος για την
αποτελεσματικότερη αριστερή ιατρική πρακτική!!! Αντώνης
Ως Πρέσβης στο Λονδίνο