Αυτοβιογραφικό
Από
το αριστούργημα αυτό του Έρνεστ Χέμικγουέι, παρά τις όποιες συμπτώσεις και ομοιότητες με δικά μου βιώματα, κρατώ μόνο
τον τίτλο, και τα συγκλονιστικά συναισθήματα, που αφήνει κάθε
αποχαιρετισμός. Για διευκόλυνση όσων δεν το διάβασαν ή έχασαν την ευκαιρία να
το δουν στον κινηματογράφο, παραθέτω μια μικρή περίληψη του έργου:
‘’Το 1918 ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ πήγε
«στον πόλεμο που θα έβαζε τέλος σε όλους τους πολέμους» και κατατάχθηκε ως εθελοντής. Από τις εμπειρίες
του αυτές γεννήθηκε αυτό το μυθιστόρημα, που πολλοί θεωρούν ως το αριστούργημά
του. Όμως το Αποχαιρετισμός στα όπλα δεν είναι μονάχα ένα πολεμικό μυθιστόρημα. Πέρα όμως και
ανεξάρτητα από τα καθαρά αυτοβιογραφικά στοιχεία που περιέχονται στο βιβλίο του
αυτό, το μυθιστόρημα σφύζει από πάθος και συγκλονιστικά συναισθήματα, που
βρίσκουν το ιδεώδες σκηνικό τους , στα ταραγμένα και αδυσώπητα χρόνια του
Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.’’
Εγώ δεν πήγα στον πόλεμο αλλά ήρθε και με βρήκε εκείνος στα παιδικά μου χρόνια
[Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος – χειρότερος από τον Πρώτο - κατοχή, πείνα και
εμφύλιος- 1940-1949]. Κατατάχτηκα και εγώ εθελοντής [μετά τον πόλεμο] στο
στρατό, όχι για να πολεμήσω κάποιο
συγκεκριμένο εχθρό, αλλά για να
διευκολυνθώ στην κατάκτηση των σπουδών και των γνώσεων , που αποτέλεσαν τα μετέπειτα
εφόδιά μου. Με αυτά , προσπάθησα και
ελπίζω ότι μπόρεσα να ανταποκριθώ στις υπηρεσιακές μου υποχρεώσεις. Στο μεταξύ,
η μοίρα μου στέρησε τη σύζυγό , οπότε έμεινα, πολύ νωρίς, μόνος με
δυο μικρά παιδιά.
Ήρθε κάποτε όμως και η ώρα της συνταξιοδότησης και προσπάθησα να βρω υποκατάστατα για να
εκτονώσω τη δραστηριότητα που μου είχε
απομείνει ώστε να γεμίσω τις ώρες μοναχικότητας που αναγκαστικά επέλεξα !!!
Η επιλογή μου αυτή κατέστη υποχρεωτική, ύστερα από μια αποτυχημένη προσπάθεια να ασχοληθώ με κάποιες
κοινωνικές δραστηριότητες, στη γενέτειρά μου, όπου επέστρεψα για μόνιμη διαμονή
το 1993.
Με την πρωτοβουλία
και παρότρυνση παλιών φίλων και γνωστών, συνέδραμα στην επανίδρυση ενός
πολιτιστικού συλλόγου που είχε διαλύσει η κομματική αντιπαλότητα και κάποιες προσωπικές σκοπιμότητες. Μου ανέθεσαν
δια βοής την προεδρία και την επανασύσταση της παραδοσιακής ανδρικής χορωδίας της πόλης. Ως
παλιό χορωδιακό μέλος , μετείχα ενεργά και ως τενόρος αλλά άρχισα
να βλέπω την επερχόμενη αδυναμία μου να
συνεχίσω. Τήρησα τυπικά τις υποχρεώσεις μου και με τη συμπλήρωση ενός έτους, παραιτήθηκα
από το συμβούλιο και αργότερα και από την χορωδία και στράφηκα στη θάλασσα,
όπου με την βαρκούλα μου ‘’μεσοπέλαγα
αρμενίζω κι έχω πλώρα τον καημό κι έχω την αγάπη πρίμα κι άλμπουρο τον
χωρισμό’’, όπως λέει και το θαυμάσιο τραγούδι του Κώστα Μουντάκη. Από τη μικρή αυτή εμπειρία μου από τα κοινά, φαίνεται ότι κάτι δεν μέτρησα
σωστά.
Οι τρεις περίπου δεκαετίας που έζησα στην Ευρώπη και η νοσταλγία μου, είχαν ωραιοποιήσει υπερβολικά τη γενέτειρά μου και είχαν παράλληλα εμπλουτίσει και τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις μου, με αποτέλεσμα να υποστώ πολιτιστικό σοκ από την αντιμετώπιση μιας πραγματικότητας που δεν περίμενα. Τότε σκέφθηκα τα λόγια του μεγάλου Νομπελίστα ποιητή μας Γιώργου Σεφέρη [ που ευτύχησα να τον έχω Πρέσβη σε μια απόσπασή μου στο Λονδίνο], που έλεγε ''Να νοσταλγείς τον τόπο σου ζώντας στον τόπο σου, τίποτα δεν είναι πιο πικρό. Για να βρω τη γαλήνη που είχα χάσει και κυρίως για να ελέγξω την υπέρταση , που εν τω μεταξύ, απέκτησα από την πρώτη αυτή εμπειρία, στράφηκα σε μια άλλη παιδική μου αγάπη , το ψάρεμα και τη συνεπακόλουθη μοναξιά.
Οι τρεις περίπου δεκαετίας που έζησα στην Ευρώπη και η νοσταλγία μου, είχαν ωραιοποιήσει υπερβολικά τη γενέτειρά μου και είχαν παράλληλα εμπλουτίσει και τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις μου, με αποτέλεσμα να υποστώ πολιτιστικό σοκ από την αντιμετώπιση μιας πραγματικότητας που δεν περίμενα. Τότε σκέφθηκα τα λόγια του μεγάλου Νομπελίστα ποιητή μας Γιώργου Σεφέρη [ που ευτύχησα να τον έχω Πρέσβη σε μια απόσπασή μου στο Λονδίνο], που έλεγε ''Να νοσταλγείς τον τόπο σου ζώντας στον τόπο σου, τίποτα δεν είναι πιο πικρό. Για να βρω τη γαλήνη που είχα χάσει και κυρίως για να ελέγξω την υπέρταση , που εν τω μεταξύ, απέκτησα από την πρώτη αυτή εμπειρία, στράφηκα σε μια άλλη παιδική μου αγάπη , το ψάρεμα και τη συνεπακόλουθη μοναξιά.
Η
νέα μου αυτή δραστηριότητα, αποκατέστησε πλήρως την ψυχική και σωματική μου υγεία και πέραν των αλιευμάτων, μου τόνωσε το άλλο μου ‘’μεράκι’’, για το γράψιμο. Η ζωή όμως έχει τους δικούς
της κανόνες και δεν μπορεί κανείς να προγραμματίζει
πέραν κάποιων ορίων, αφού και το ερασιτεχνικό ψάρεμα έχει τα έξοδά του .
Θέλει άδειες, ασφάλιση, ανανέωση των
βοηθημάτων του, καύσιμα και συντήρηση, διότι
η θάλασσα φθείρει τα πάντα, όπως ακριβώς
η ανθρώπινη επικοινωνία δοκιμάζει τη
φιλία.
Όπως τα προηγούμενα χρόνια – από το 1996 – με
κάποιους συνδυασμούς που έκανα, κατάφερα
και αυτό το καλοκαίρι, την πραγματοποίηση της απαραίτητης συντήρησης, της μηχανής της βάρκας μου – που με υπηρετεί από το 1997 . Παρόλα αυτά ,
η μηχανή άρχισε να μου κάνει τα δικά της
γυμνάσια με πρόσθετα έξοδα, που τα τρέχοντα οικονομικά μου δεν επιτρέπουν. Πήρα
λοιπόν τη μεγάλη απόφαση, να την αποσύρω και αυτό αποτελεί ό,τι χειρότερο, τόσο για την βάρκα όσο και για τον ψαρά. Με
δεδομένη μάλιστα την ηλικία μου και τις ανύπαρκτες ‘’προοπτικές’’ βελτίωσης των
οικονομικών μου , μέσα στο ‘’προσδόκιμο
επιβίωσης μου ‘’, αναγκάζομαι να την ‘’αποθέσω’’
στην
ξηρά, αντί να την παροπλίσω, αφού έτσι
θα αποφύγω και τα έξοδα ελλιμενισμού ,
ασφάλισης κλπ . Ιδού λοιπόν ο αποχαιρετισμός σε ένα από τα τελευταία μου όπλα,
που δεν θα βοηθήσει βέβαια στην οικονομική μου επάρκεια, θα περιορίσει όμως τα έξοδα μου και
αντίστοιχα τον κύκλο των προσωπικών μου επιλογών.
Μοναδική
μου παρηγοριά παρέμεινε το γράψιμο, αν
και φοβάμαι ότι η στέρηση του ιωδίου της θάλασσας και η γαλήνη που μου πρόσφερε
θα μου λείψουν και θα περιορισθεί
ανάλογα και η διάθεσή για τις υπόλοιπες δραστηριότητές μου.
Αν
τελικά φθάσουμε εκεί, δεν θα μιλάμε για
αποχαιρετισμό στα όπλα αλλά για το
αποκαλούμενο ‘’κύκνειο άσμα’’.
Πριν
καταγράψουμε το ‘’τελικό’’ τέλος,
επισυνάπτω κάποιες ενδεικτικές φωτογραφίες
της αλιευτικής μου ενασχόλησης, που δείχνουν ότι πέραν της γαλήνης και του
ιωδίου, το ψάρεμα μου έδινε και
πρακτικά αποτελέσματα.
Αντώνης
Ταρνανάς
Χριστόψαρο |
Τσιπούρα |
Γοφάρι |