ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ
‘’ Γλυκόπικρες αναμνήσεις’’
Η προβολή από τη δημόσια τηλεόραση του σίριαλ για τον σφοδρό έρωτα του
Γεωργίου Παπανδρέου και της Κυβέλης, μου έφερε στο νου τη γνωριμία μου μαζί
τους και ενδιαφέροντα στιγμιότυπα. Η συνάντησή μας έγινε σε διαφορετικό χρόνο με τον καθένα , σε
προχωρημένη ηλικία αμφοτέρων και συνέβαλε στη διαμόρφωση προσωπικής μου άποψης
και για τους δυο. Σκοπεύω μάλιστα, ύστερα από μερικά ζάπινγκ μου στο σίριαλ, να
μην το παρακολουθήσω συστηματικά, ώστε να μην ‘’αλλοιώσω’’ την εικόνα που έχω
βιώσει με εκείνη που ενδεχομένως επιδιώκει το ‘’έργο’’, χωρίς να αποδίδω κακή
πρόθεση ή άλλες σκοπιμότητες.
Ο τίτλος του σημερινού μου πονήματος σηματοδοτεί τον τρόπο παράθεσης πληροφοριών και απόψεων μου με βάση τα προσωπικά μου βιώματα και την μακρόχρονη εμπειρία μου. Γεννημένος το 1934, είμαι παιδί της
κατοχής και του εμφυλίου και λόγω επαγγέλματος
γνώρισα από πρώτο χέρι χώρες,
πρόσωπα και γεγονότα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο και ενδεχομένως σημάδεψαν, με τον τρόπο τους, τη
‘’σύγχρονη’’ ιστορία. Μεταξύ αυτών και οι πρωταγωνιστές του έργου Φλόγα και άνεμος της
ΕΡΤ, Γεώργιος Παπανδρέου και Κυβέλη Αδριανού, με τους οποίους είχα μια εντελώς συμπτωματική προσωπική
γνωριμία χωριστά, προς το τέλος της ζωής
αμφοτέρων.
Μέχρι το 1964 είχα κάποια ακούσματα
για τον πρώτο και είχα
χειροκροτήσει μια θεατρική παράσταση της δεύτερης. Η μακρά υπηρεσιακή απουσία μου στο εξωτερικό , δεν μου επέτρεψε να έχω περισσότερες
ζώσες αναμνήσεις από τις θεατρικές της
παραστασεις. Συγκρατώ τον πανελλήνιο θαυμασμό για τις ερμηνείες της και τις
αμφιλεγόμενες κρίσεις που συνόδευαν τον πολιτικό που είχα την ευκαιρία να γνωρίσω εκ του σύνεγγυς.
Τον κατηγόρησαν οι Κομμουνιστές
ότι με τη συμφωνία της Βάρκιζας τους ξεγέλασε να παραδώσουν τα όπλα, ‘’με τα
οποία προφανώς επεδίωκαν να καταλάβουν την εξουσία’’ και να αποκτήσουμε ένα
καθεστώς τύπου Βόρειας Κορέας, μετά την αποχώρηση των κατακτητών. Ανάλογοι ήταν και οι υπαινιγμοί των Δεξιών για
την ευκολία πολιτικής του
‘’μετάλλαξής’’, με αποτέλεσμα να μείνει γνωστός ως ‘’παπατζής’’. Δεν παίρνω
θέση στις κομματικές του θέσεις, αλλά θα μείνω στην προσωπική μας γνωριμία και
ελάχιστα ακραία δείγματα συμπεριφοράς του, που μπορώ να αναφέρω.
Στην Ελληνο-Γιουγκοσλαβική διάσκεψη κορυφής που έγινε στο Βελιγράδι το 1965,
όταν εγώ υπηρετούσα στην εκεί Ελληνική Πρεσβεία, μου ανατέθηκε να κρατώ τα
πρακτικά των συνομιλιών. Διέμενα μαζί
τους, στη βίλα που είχε διατεθεί για την αντιπροσωπεία μας, για να
διαβάζω τις σημειώσεις μου από την προηγηθείσα σύσκεψη και να αποφασίζουν για
τη συνέχεια. Δεν θα αναφερθώ στα θέματα
που συζητήθηκαν, μένοντας κυρίως στην κακή
κατάσταση της υγείας του Πρωθυπουργού και τη συνεχή παρουσία τριγύρω, του γιού
του Γιωργάκη- όπως τον αποκαλούσε -με τον εκδότη του ATHENS NEWS Γιάννη
Χορν [ τον είχε βαφτίσει η Κυβέλη Αδριανού].
Εντύπωση μου προκάλεσαν οι συχνές ‘’ωθήσεις’’ του ’’ από τον παρακαθήμενο
Υπουργό
Εξωτερικών Σταύρο Κωστόπουλο [ με εμφανή τα συμπτώματα πάρκινσον και του
ίδιου], όταν δεν απαντούσε σε προτάσεις
του Γιουγκοσλάβου ομολόγου του, για
θέματα που δεν είχαν προσυμφωνηθεί. Μετά το τέλος των συνομιλιών, οι
Γιουγκοσλάβοι επέμεναν να
συμπεριληφθούν και αυτές στο κοινό ανακοινωθέν, επικαλούμενοι άρθρο του Ανδρέα Παπανδρέου στο Reuters ότι τον βρίσκει σύμφωνο η γιουγκοσλαβική πρόταση. Επιστρέφοντας στη βίλα , προσπάθησε να κάμψει
την έντονη αντίδραση του διπλωματικού διευθυντή του γραφείου του Τζών Σωσσίδη.
Μεταξύ άλλων, που αποφεύγω σκόπιμα, ανέφερε ‘’αυτό το παλιόπαιδο μου πάει
κόντρα γιατί θέλει να πάρει το Υπουργείο Άμυνας από τον Γαρουφαλιά’’. Αυτά και άλλα τραγελαφικά συμβάντα μου έδωσαν
μια ξεκάθαρη εικόνα των προσώπων που κυβερνούσαν τη χώρα μας και ενός
ευδιάκριτου νεποτισμού που διαπερνούσε την διακυβέρνησή της .
Σημειώνω επίσης ότι στη γιουγκοσλαβική αντιπροσωπεία μετείχε και ο
Στρατηγός PEKO DAPCEVIC, που προωθούσε τη σοβιετική στρατιωτική
βοήθεια στους Έλληνες κομμουνιστές στον
Γράμμο και το Βίτσι και διετέλεσε Πρέσβης της χώρας του στην Ελλάδα. Όταν όμως
ο Τίτο το 1948, για δικούς του λόγους,
διαφώνησε με το Ρώσο ηγέτη Στάλιν, διακόπηκε η αποστολή ρωσικού οπλισμού και οι
ηττημένοι αντάρτες διαμοιράστηκαν στις Ανατολικο-ευρωπαϊκές κομμουνιστικές
χώρες.
Σε ανύποπτο χρόνο, στις αρχές της δεκαετίας του 1970 που διέμενα στο
Παλαιό Φάληρο, πλάι στον γνωστό
θερινό κινηματογράφο [ ΖΑΝ ΜΑΡΙ],
που ανήκε σε συγγενικό πρόσωπο της συζύγου μου, γνώρισα
την γηραιά πλέον Κυβέλη, που συχνά τον επισκεπτόταν. Ήταν πολύ καταβεβλημένη
αλλά ‘’προσεγμένη’’ κυρία, που καθόταν πάντα στην ίδια θέση, στην τελευταία
σειρά των καθισμάτων. Γνωριστήκαμε με τη μεσολάβηση του συγγενούς μας
ιδιοκτήτου και αρχίσαμε να μιλάμε για πολλά και διάφορα θέματα. Μιλούσε με πολύ
θερμά λόγια για τον καρπό του ερωτά της με τον Γεώργιο Παπανδρέου, αλλά όχι
τόσο θερμά για τον ίδιο. Όταν μάλιστα αναφέρθηκα ακροθιγώς στα γεγονότα του Βελιγραδίου, με άφησε να
πιστεύω ότι συνέχιζε παρά την υγεία του,
γιατί φοβόταν ότι οι πάντες γύρω του τον υποβλέπουν. Μιλήσαμε για πολλά και
ενδιαφέροντα, κυρίως προσωπικά θέματα, αλλά σύντομα άρχισε να αραιώνει τις
επισκέψεις μέχρι διακοπής τους. Όταν το 1977 έχασα, σε ηλικία 36 ετών, τη σύντροφό μου ,μένοντας μόνος με δυο μικρά παιδιά , δεν είχα τη
δυνατότητα να την αναζητήσω. Τον επόμενο χρόνο έφυγε και η ίδια, γεγονός που μου στέρησε και την ιδέα της ενδεχόμενης συντροφιάς της.
Προς επίρρωση των γραφομένων μου, επισυνάπτω τρεις φωτογραφίες, δύο από την συνάντηση
κορυφής και μία του ηγέτη της Γιουγκοσλαβίας Στρατάρχη Τίτο από την έλευσή του
στην Ελληνική Πρεσβεία, για να υπογράψει στο βιβλίο συλλυπητηρίων για τον
θάνατο του φίλου του τέως Βασιλιά Παύλου το 1964. Ενδεικτικό της προσωπικής
φιλίας τους υπήρξε το γεγονός ότι σε όλα τα ταξίδια του Παύλου στην Ευρώπη μέσω
Γιουγκοσλαβίας, τον παραλάβαινε από τα
σύνορά μας με τη ‘’χρυσή’’ προσωπική αμαξοστοιχία του και ειδική φρουρά και τον
ξεπροβόδιζε μέχρι την έξοδο από τη χώρα του. Αντώνης
Ο υποφαινόμενος, πρώτος πλάι στον Τίτο. |
Από τις συνομιλίες της συνάντησης κορυφής το 1965. Ο υποφαινόμενος πρώτος καθήμενος αριστερά. |
Από τη δεξίωση του Έλληνα πρωθυπουργού. Ο υποφαινόμενος στο βάθος ανάμεσα στην κυρία και την ελληνική ηγεσία. |