ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΌ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΥ ''ΑΡΝΟΥΜΑΙ ΝΑ ΞΕΧΆΣΩ

        β] Τσεχοσλοβακία . Ιούνιος 1966 - Δεκέμβριος 1971

              ------------------------------------------------------------

             Ύστερα από μια σύντομη επιστροφή μου στην Αθήνα, πήρα μετάθεση τον Ιούνιο του 1966 για την Πράγα, όπου έμεινα μέχρι τα τέλη του 1971.Τί να πρωτοθυμηθεί κανείς  από την περίοδο αυτή; Τις ατέλειωτες ομορφιές της χώρας ή  τα γεγονότα του 1968 με την ''Άνοιξη της Πράγας’’ που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα; Θα προσπαθήσω να καταγράψω, όσο μπορώ ακριβέστερα, αυτή την εποχή και θα το κάνω με το χέρι στην καρδιά και τη μεγαλύτερη  αντικειμενικότητα, ώστε  ν' αποδοθεί όλη η αλήθεια, εκεί που πρέπει. Ας αναλάβουν κάποτε όλοι τις ευθύνες τους, ακόμη και οι δογματικοί  ''αδιάφθοροι'' και είμαι βέβαιος ότι η ιστορία, που δίκαια  τους έχει αναγνωρίσει πολλά θετικά στο παρελθόν , θα σταθεί επιεικής μαζί τους. Δεν απομένει παρά να βρουν το θάρρος και να ''ψελλίσουν'' τα λόγια του τότε Γάλλου κομμουνιστή ηγέτη Μαρσέ ότι ''ήταν λάθος''. Αυτά τα λίγα σαν εισαγωγή, και όταν θάρθει η σειρά τους, ν' ασχοληθούμε και με αυτά ,αναλυτικότερα, θα ρίξουμε άπλετο φως στα πραγματικά γεγονότα.

        Επιδίωξα, όσο μου επιτρεπόταν και έθεσα υποψηφιότητα για τη μετάθεσή μου στην Πράγα, κυρίως λόγω γνώσης της σερβοκροατικής γλώσσας και τη συγγένειά της, όπως πιθανολογούσα, με την αντίστοιχη τσεχική και έτσι , τον Ιούνιο του 1966, έφθασα οδικώς στην Πράγα.

       Οι πρώτες εντυπώσεις μου δεν ήταν ,όπως περίμενα, τόσο θετικές. Φθάνοντας εκεί μέσω Αυστρίας, έβλεπα,  από τα σύνορα ακόμα με τους ειδικούς ελέγχους και το κακό οδικό δίκτυο στη συνέχεια, τη μεγάλη διαφορά με τις λοιπές  κεντροευρωπαϊκές χώρες. Ίσως σ' αυτό να συντελούσε και η αναπόφευκτη άμεση σύγκριση με την Αυστρία που μόλις είχα περάσει. Οι άνθρωποι, στις πόλεις που περνούσα, έδειχναν ''ευρωπαϊκά''  ευγενείς και πολιτισμένοι, αλλά κάτι τους έλλειπε. Όλα είχαν  μια μικρή διαφορά,  προς τα κάτω ή μάλλον, προς τα πίσω.

       Περίμενα να γνωρίσω καλύτερα τη χώρα και τους ανθρώπους της πριν καταλήξω σε συμπεράσματα. Καθημερινή μου, σχεδόν, διαπίστωση αποτελούσε ο πολιτισμός τους από τη μια, τη θετική πλευρά, και μια γενικότερη αδράνεια  από την άλλη. Σαν ένα άλογο καλής ράτσας και σε καλή φόρμα, που ο αναβάτης του δεν το άφηνε να ''πάρει κεφάλι''. Έβλεπες κάτι που δεν περίμενες ποτέ να συμβαίνει σε ένα  τόσο ''ανεπτυγμένο'' λαό. Υπήρχαν σχεδόν τα πάντα, αλλά έλλειπαν τα βασικά. Υπήρχαν σχεδόν όλες οι υποδομές αλλά υστερούσαν σε ποιότητα και επάρκεια ,ενώ, επαναλαμβάνω, το ένοιωθες, ότι βρισκόσουν σε μια χώρα ξεχωριστή και ευρωπαϊκή. Το ''σύστημα'' προφανώς  ήταν που έκανε τη διαφορά και κυρίως η νοοτροπία '' της ήσσονος προσπάθειας'' που είχε περάσει στον κόσμο, από τον οποίο είχε αφαιρεθεί η ιδιωτική πρωτοβουλία, που βοηθά την ανάπτυξη και τη δημιουργία των λαών. Είχε προδιαγραφεί και ίσως προαποφασισθεί ποιοί και με ποιό τρόπο μπορούν και σε ποιό βαθμό να προχωρήσουν και ποιοί όχι. Ήταν χαρακτηριστική η απάντηση μιας σεβάσμιας κυρίας που έμενε στη γειτονιά και η οποία  είχε πολύ καλή οικονομική κατάσταση και ακόμη καλύτερη κοινωνική , προ του καθεστώτος. Την είχα ρωτήσει , λοιπόν, πώς της φαίνεται αυτή η εξέλιξη στη ζωή της, από τα ψηλά στα χαμηλά και η απάντησή της με προβλημάτισε πάρα πολύ. Στην αρχή, μου είπε ,εμείς οι πιο εύποροι, αντιδράσαμε  για την υποχρεωτική αλλαγή που μας επιβλήθηκε. Τώρα όμως, που είμαι ηλικιωμένη και έχω μείνει μόνη, δεν με απασχολεί πια. Και ξέρεις κάτι; Σχεδόν δεν το καταλαβαίνουμε, διότι όλοι βιώνουμε την ίδια κατάσταση , ενώ οι λίγοι και εκλεκτοί ζουν με το δικό τους τρόπο και σχεδόν δεν τους βλέπουμε.

       Την υστέρηση αυτή , τη  διαπίστωνες  ακόμα και όταν ζητούσες κρέας στα κοινά κρεοπωλεία και  έπαιρνες την απάντηση , για τα περισσότερα είδη του,  ’’NEMAME’’, που σήμαινε δεν έχουμε, αλλά εννοούσαν μας τελείωσε. Γιατί όλα τελείωναν γρήγορα, λόγω ανεπάρκειας και κακού προγραμματισμού. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, συναντούσες ατέλειωτες ουρές σε καταστήματα ειδών πρώτης ανάγκης. Έβλεπες ουρές να περικλείουν ολόκληρα τετράγωνα  ενώ οι αναμένοντες, προλάβαιναν να διαβάσουν ολόκληρο βιβλίο κατά την αναμονή τους. Αυτό τουλάχιστον είχε και τη θετική του πλευρά, τη μόρφωση. Σκεφθείτε όμως να  περιμένεις ατέλειωτα στην ουρά και όταν πλησίαζε η σειρά σου να ακούς την επωδό ''NEMAMΕ''.

           Ένα χαρακτηριστικό δείγμα της στέρησης – λόγω ανεπάρκειας σε βασικά είδη διατροφής – ΉΤΑΝ  και αυτό με το ψωμί και μάλιστα το φρέσκο ψωμί. Περίμεναν όλοι στην ουρά να ξεφορτώσουν στα πολυκαταστήματα τροφίμων τον  ‘’επιούσιο άρτο’’, από τα κεντρικά κρατικά παρασκευαστήρια αρτοσκευασμάτων και στο τέλος κάποιοι άκουγαν το σύνηθες πια ’’ NEMAME ’’, μέχρι να φθάσει η νέα παραλαβή ή ν’ απευθυνθούν σε άλλο κατάστημα και να μπουν σε νέα ουρά.

           Το περιστατικό αυτό μου θύμισε και μια τραγελαφική κατάσταση που συνέβη με την ευκαιρία ενός τελικού αγώνα μπάσκετ σε ευρωπαϊκή  διοργάνωση ανάμεσα σε μια τσεχοσλοβακική ομάδα και την Α Ε Κ .Όπως έγραφαν την επομένη του αγώνα όλες σχεδόν οι εφημερίδες, εκείνο που τους εντυπωσίασε στην Αθήνα, που σημειωτέον κέρδισε η Ελληνική ομάδα, ήταν ’’η μυρωδιά του φρέσκου ψωμιού που έσπαγε τις μύτες τους’’. Για τον αγώνα απλώς ψέλλιζαν ότι τον έχασαν για 10.000 Δολάρια , η έλλειψη των οποίων τους στέρησε τη δυνατότητα να τον παίξουν στην έδρα τους που θα είχαν περισσότερη τύχη αντί να οδηγηθούν στο ‘’Κολοσσαίο’’ , όπως αποκαλούσαν το κατάμεστο καλλιμάρμαρο των Αθηνών που τους δημιούργησε δέος.  

       Δεν συνέβαινε όμως το ίδιο και για τους εκλεκτούς. Υπήρχε, στην Πράγα, χωριστό κρεοπωλείο και κατάστημα εφοδιασμού ειδικών προσώπων, που διέθετε εκλεκτά  προϊόντα.  Αυτό ήταν κοινό μυστικό στις ξένες Αποστολές, που με το σχετικό ‘’δωράκι’’, εξασφάλιζαν  αντίστοιχης ποιότητας προϊόντα. Ακόμη και τα νοσοκομεία τους ήσαν διαφορετικά, κάτω από την κάλυψη ''στρατιωτικό'', '' κυβερνητικό '' κλπ.

       Εκείνο πάντως που είχαν, σε επάρκεια και άριστη ποιότητα, ήταν οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και κυρίως οι μουσικές. Δεν γνωρίζω πόσες άλλες χώρες  διέθεταν τότε, κάτι ανάλογο με το [JARNI FESTIVAL], μια ανοιξιάτικη καλλιτεχνική -κυρίως μουσική- εκδήλωση που διαρκούσε τρεις πλήρεις μήνες και ζούσες τα σημαντικότερα παγκόσμια πρόσωπα και γεγονότα και σε κόστος προσιτό για τούς πολλούς. Μου άρεσε η κλασική μουσική , αλλά στην Πράγα έγινα φανατικός λάτρης της και το κυριότερο, έμαθα  να διακρίνω το ποιοτικό από το μέτριο, που συνήθως προσφέρεται σε ανάλογες εκδηλώσεις. Δεν θέλω να αναφερθώ αναλυτικά σε ονόματα διασημοτήτων του είδους και συγκροτημάτων που κατέκλυζαν την Πράγα, όλα αυτά τα χρόνια που έζησα εκεί. Το ίδιο ισχύει και για τις τόσες άλλες, παράλληλες εκδηλώσεις , που ευτύχησα να απολαύσω στο Εθνικό τους Θέατρο, στο θέατρο  SMETANA και αλλαχού.

       Ευχαριστώ από καρδιάς την Τσεχοσλοβακία για τα όσα, τόσο απλόχερα μου πρόσφερε και ήσαν πάρα πολλά και πολύ σημαντικά αλλά και γι' αυτά που ήθελε - και το ένοιωθες ότι το ήθελε, αλλά λόγω συστήματος, δεν μπορούσε  να προσφέρει πρώτα στους ντόπιους και μετά στους επισκέπτες της. Όσο κι αν είναι αδόκιμος ο όρος,  προσωπικά, νοιώθω γι' αυτή τη χώρα νοσταλγία, σχεδόν όπως για τη  δική μου πατρίδα.

       Η πρώτη μου εγκατάσταση έγινε σ' ένα ξενοδοχείο, χαρακτηριστικό δείγμα της Σοβιετικής σοσιαλιστικής αρχιτεκτονικής. Ήταν  ένα τεράστιο ξενοδοχειακό συγκρότημα το INTERNATIONAL, με 14 ορόφους, θαυμάσιους κήπους και άλλα ''χλιδάτα'' βοηθήματα. Το συγκρότημα αυτό, τα Σαββατοκύριακα,  αποτελούσε ατραξιόν για ''οργανωμένες'' επισκέψεις κατοίκων της επαρχίας ,’’για να γνωρίσουν τα σοσιαλιστικά αγαθά που θα γεύονταν, μελλοντικά'' όλοι οι συμπολίτες τους. Στο ξενοδοχείο αυτό έμεινα περισσότερο από έξι μήνες, μέχρι να βρεθεί σπίτι  για τη μόνιμη εγκατάστασή μου.

       Στην Τσεχοσλοβακία τότε, δεν υπήρχε  ατομική ιδιοκτησία και συνεπώς ήταν αδύνατη η ιδιωτική διάθεση σπιτιών με ενοίκιο. Την αποκλειστική αυτή δυνατότητα είχε η [SPRAVA SLUZBA],η κατ ευφημισμόν αποκαλούμενη ''Υπηρεσία Εξυπηρέτησης Διπλωματικού Σώματος'', που  στεγαζόταν στο υπόγειο του Υπουργείου Εξωτερικών, σε μια αίθουσα πραγματικό στολίδι όχι μόνο για τις σπάνιες τοιχογραφίες της αλλά και τις πανέμορφες υπαλλήλους της. Στην Υπηρεσία αυτή λοιπόν είχε εγκαίρως απευθυνθεί η Πρεσβεία μας, πολύ πριν την άφιξή μου στην Πράγα , ζητώντας σπίτι για τις ανάγκες μου, με  μόνο προσδιορισμό τον αριθμό των δωματίων.

      Μετά την παρέλευση εξαμήνου που βρισκόμουν στο ξενοδοχείο και τη δυσκολία που αντιμετώπιζα κυρίως, επειδή είχα ένα τρίχρονο παιδί που χρειαζόταν ασφαλώς διαφορετικό περιβάλλον, απευθύνθηκα προσωπικά, στην πιο πάνω Υπηρεσία. Μια ευειδέστατη κοπέλα, που  είχε χρεωθεί την προσωπική μου στέγαση , μου απάντησε , με πάρα πολλή ευγένεια,  ότι επί του παρόντος δεν υπάρχουν προς διάθεση σπίτια με τα δικά μου στοιχεία περιγραφής. Πράγματι, η Πρεσβεία μας είχε ζητήσει, αφού βέβαια είχε συνεννοηθεί μαζί μου, ένα διαμέρισμα  2-3 δωματίων χωρίς άλλες ιδιαίτερες απαιτήσεις. Παρ' όλα αυτά , κατά την αρμόδια υπάλληλο, το αίτημα μου δεν μπορούσε να ικανοποιηθεί σε προβλεπτό χρόνο , αφού έπρεπε να περιμένουμε μέχρι να αδειάσει ένα ανάλογο σπίτι από άλλον  ξένο,  που θα αποχωρούσε οριστικά.

       Στην προσπάθειά  μου να ''παζαρέψω'' κάποια διαφορετική δυνατότητα εξυπηρέτησης  και επικαλούμενος το τρίχρονο παιδί μου, συγκατένευσα στην πρότασή της να αλλάξω την περιγραφή του ζητούμενου διαμερίσματος με την  αποφυγή προσδιορισμού των δωματίων.

           ‘Έτσι  λοιπόν, με τη νέα περιγραφή του αιτούμενου σπιτιού και υπό την έμπνευση του γνωστού διηγήματος ‘’για ένα ζευγάρι μεταξωτές κάλτσες’’, φρόντισα σ’ ένα ταξίδι μου στη            Βιέννη να εφοδιασθώ με μια όμορφη μπλούζα και ένα εκλεκτό παρισινό καλλυντικό προϊόν. Πολύ σύντομα –μπορεί και συμπτωματικά- μου παραδόθηκαν τα κλειδιά ενός αρχοντικού που καταλάμβανε ολόκληρο τον τρίτο όροφο μιας τριπλοκατοικίας, στην οδό RUZOVA αριθμός 7, έναντι της εισόδου μιας Τράπεζας, 50 μόλις μέτρα από την πλατεία του Αγίου και Προστάτη της Πράγας VACLAV. Είναι αυτή η πλατεία στην οποία αυτοπυρπολήθηκε ο φοιτητής JAN PALACH,διαμαρτυρόμενος για τη Ρωσική εισβολή.

     Το σπίτι, αν και λιγάκι ασυντήρητο, ήταν ένα πραγματικό οχυρό  με τοίχους  πάχους ενός μέτρου, με  έγχρωμα βιτρό στα αμέτρητα  υπερμεγέθη παράθυρά του και δυο τεράστιους χώρους υποδοχής με εσωτερική επένδυση  με ξύλο καρυδιάς. Ήταν ένα σπίτι που ξεπερνούσε κατά πολύ τις στεγαστικές ανάγκες μου και  επί πλέον απαιτούσε  την προκαταβολή του ετήσιου ενοικίου ,στην αρχή κάθε χρόνου.  Δεν είχα όμως άλλη επιλογή  και για να μην αθετήσω  το λόγο μου, το αποδέχθηκα. Μετά την οριστική μου αποχώρηση, το κράτησε ο νέος Εμπορικός  Ακόλουθος για τις υπηρεσιακές ανάγκες του Γραφείου του, αλλά  αργότερα το εγκατέλειψαν για οικονομικούς κυρίως λόγους, επειδή το Γραφείο Εξυπηρέτησης ζητούσε τα χρήματα σε συνάλλαγμα και ήταν ασύμφορο οικονομικά.

       Αυτά για την ώρα, διότι στο θέμα του σπιτιού αυτού θα επανέλθουμε σε επόμενο κεφάλαιο ,που αναφέρεται στα γεγονότα του 1968.

       Επιστρέφοντας από, ένα από τα πολλά ταξίδια μου στη Βιέννη για υπηρεσιακούς λόγους - μεταφορά διπλωματικού σάκου - το πρωί της 21ης Απριλίου του 1967, αντιμετώπισα μια εντελώς διαφορετική στάση από τον υπεύθυνο Αυστριακό τελωνειακό υπάλληλο, κατά την έξοδό μου από τη χώρα του. Με τα πολλά ταξίδια μου στην Αυστρία, είχαμε γίνει πολύ γνώριμοι και χαιρετούσαμε ο ένας τον άλλο , με κάποια ιδιαίτερη θέρμη. Αυτή τη φορά όμως, με  κακή διάθεση μου ανταπέδωσε τον χαιρετισμό, ’’πετώντας'' και ένα απροσδιόριστο '' φασίστ '' ή κάτι σχετικό. Επειδή το εξέλαβα σαν αστείο , του χαμογέλασα συγκαταβατικά και συνέχισα το οδικό ταξίδι μου για την Πράγα, από την οποία με χώριζαν, με το οδικό δίκτυο της εποχής, 3 με 4 ώρες οδήγησης.

           Στη διαδρομή δεν μπόρεσα να σκεφθώ κάποιο λόγο για τη στάση του, αλλά με προβλημάτισε η λέξη που άκουσα ή τουλάχιστον   που νόμιζα ότι άκουσα. Και πάλι δεν έδωσα  σημασία, αφού δεν εύρισκα αιτιολογία για κάτι τέτοιο.

       Την απάντηση στην απορία μου πήρα όταν έφθασα στην Πρεσβεία , την οποία βρήκα περικυκλωμένη από  500 τουλάχιστον Έλληνες που ζούσαν στη χώρα, πολλούς από τους οποίους γνώριζα προσωπικά. Στο άκουσμα του συμβάντος, έμεινα άφωνος, συνειδητοποίησα δε το γεγονός ,όταν μπήκα στα Γραφεία  και μου επιβεβαίωσαν την είδηση οι, πέντε όλοι κι όλοι ,  συνάδελφοι, που αποτελούσαν το προσωπικό της.

      Σε καθημερινή βάση, έξω από την Πρεσβεία μας είχαμε συγκεντρώσεις και καμιά  φορά , πολυάριθμες και έντονες, ποτέ όμως ''επικίνδυνες'' για την ασφάλειά μας. ’Άλλωστε  και οι διαδηλωτές γνώριζαν ότι είμαστε τρείς κι ο κούκος ,  αλλά κυρίως ,  οι Τσέχοι αστυνομικοί δεν άφηναν περιθώρια  για έκτροπα εις βάρος μας. Η  Πρεσβεία μας , άλλωστε , δεν διέθετε Γραφεία Τύπου ή Στρατιωτικό, που , συνήθως, αποτελούσαν τα προπύργια της χούντας στο εξωτερικό. Εκείνοι πάντως που πρωτοστατούσαν σε φανατισμό και ακατονόμαστη φρασεολογία ήταν οι αυτοαποκαλούμενοι  ’’μακεδόνες’’. Θυμάμαι όταν – αργότερα – συνάντησα τυχαία εκτός  υπηρεσίας, έναν από αυτούς, Δικηγόρο στο επάγγελμα που είχε χάσει το  ένα του χέρι κατά τον εμφύλιο, προσπάθησε να με πείσει ότι αυτή έπρεπε να είναι η ’’γραμμή’’  κάθε Έλληνα κομμουνιστή , αφού το γειτονικό Κρατίδιο τους πρόσφερε συνδρομή και φιλοξενία στη διάρκεια αλλά και μετά τη λήξη του εμφυλίου, στη βάση κάποιας σχετικής συμφωνίας μεταξύ τους.

      Την ένταση όμως της χούντας και τις δολοπλοκίες της,  γνώρισα τον επόμενο χρόνο, όταν βρέθηκα υπηρεσιακά στην Ελληνική Πρεσβεία της Βόννης και ''απήλαυσα'' κυριολεκτικά το '' εθνοσωτήριο '' έργο της σε όλο το μεγαλείο του. Γι' αυτά όλα όμως, θα μιλήσουμε στο ειδικό  κεφάλαιο. Αναφέρω  πάντως εδώ,  μια άλλη περίπτωση, όταν  είχα μεταβεί στη Νυρεμβέργη για τυπικές σχολικές εξετάσεις της κόρης μου. Επειδή δεν υπήρχε Ελληνικό σχολείο στην Πράγα, παρακολουθούσε μαθήματα σε Γαλλικό Σχολείο και από δική μου υπερβολή, είχα ζητήσει από  τη Διεύθυνση Ελληνικών Σχολείων της Γερμανίας,  τον έλεγχο των γνώσεών της από την ‘’κατ’ οίκον διδασκαλία ’’, στη Β΄τάξη του Δημοτικού. Μας παρέπεμψαν λοιπόν προς τούτο, στο Ελληνικό Σχολείο της Νυρεμβέργης. Όταν παρουσιασθήκαμε στο σχολείο, ένας από τους δασκάλους, αρμόδιος για το μάθημα της πατριδογνωσίας, επέμενε να απαντήσει  ένα 7χρονο κοριτσάκι , ποιά ήταν τα μέλη της  ''Εθνικής Κυβέρνησης''. Ένας δεύτερος Δάσκαλος που άκουσε τη  συζήτηση, μας συνέστησε να επιστρέψουμε στην έδρα μας, αφού δεν χρειαζόταν εξέταση ούτε αντιστοίχιση γνώσεων .

      Στο μεταξύ, η εσωτερική κατάσταση στην Τσεχοσλοβακία και ιδιαίτερα στην πρωτεύουσά της, είχε γίνει πολύ έντονη και διαφορετική. Περιορίστηκε στο ελάχιστον η κομματική προβολή και αντ' αυτής άρχισαν να φαίνονται νέες τάσεις μιας κάποιας, έστω και υποτυπώδους ελευθερίας έκφρασης.

           Ο λαός, άτακτα και χωρίς μεθοδεύσεις στην αρχή και  με κραυγαλέες μάλιστα υπερβολές, κατέβαινε καθημερινά στους δρόμους με διάφορα συνθήματα. Ήσαν όμως, όπως προείπα, τόσο ανοργάνωτα όλα αυτά, που ανάμεσα στα αιτήματα τους περιλαμβανόταν και  η ''κατάργηση'' της αστυνομίας και άλλων οργανωμένων Υπηρεσιών της χώρας.  Είχαν γεμίσει οι δρόμοι με τραπεζάκια που συγκέντρωναν υπογραφές για την κατάργηση των πάντων. Κάθε βράδυ, στις ατέλειωτες μπιραρίες της Πράγας, χάλαγε ο κόσμος από ζωηρές αλλά ειρηνικές ακόμα λαϊκές εκδηλώσεις. Ανάμεσα στους νέους, διέκρινε κανείς και τον σημερινό Πρόεδρο της Χώρας.

       Μπροστά στον διαφαινόμενο κίνδυνο να εισχωρήσουν και ''προβοκατόρικα'' στοιχεία και να μετατρέψουν τον ειρηνικό αυτό αγώνα σε μια ανεξέλεγκτη  και άναρχη διαδικασία, με άγνωστες συνέπειες, πήραν τον έλεγχο της κατάστασης κυβερνητικά και κυρίως κομματικά στελέχη  και έδωσαν κρατική και οργανωμένη πλέον μορφή στις διεκδικήσεις τους. Ζητούσαν λοιπόν ελευθερία έκφρασης και δράσης και απαιτούσαν, η χώρα τους να αποκτήσει και ουσιαστική κρατική οντότητα και αυτοτέλεια, στα πλαίσια πάντα του ''σοσιαλιστικού στρατοπέδου’’.

               Εδώ πλέον αναδεικνύεται και η νέα πολιτική μορφή της χώρας, ο DUBCEK. Ένας Σοβιετοετο-σπουδαγμένος κομματικά πολιτικός με αγνές και πολύ καθαρές προθέσεις, που διεκδίκησε ευθαρσώς την ανεξαρτησία της χώρας του από εξωτερικούς ''προστάτες'' και το δικαίωμά της να αποφασίζει γι’ αυτήν ο λαός της . Προσπαθούσαν  να κρατήσουν κάτω από τον έλεγχό τους την όλη κατάσταση για να μην προκαλέσουν  την μεγάλη προστάτιδα , αλλά κυρίως  ν’  απομακρύνουν ενδεχόμενες εσωτερικές τάσεις  προς άλλες κατευθύνσεις. Τη θέση του νέου ηγέτη της  '' Άνοιξης της Πράγας'', άρχισαν να στηρίζουν και άλλοι  σημαντικοί πολιτικοί  και κομματικοί παράγοντες της χώρας, με κυριότερο τον Στρατηγό SVOBODA, που αργότερα έγινε Πρόεδρος της Τσεχοσλοβακίας. Πρόκειται για την ηρωικότερη μορφή  της Χώρας κατά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Επικεφαλής μιας Σλοβακικής Ταξιαρχίας ,έσπευσε να πολεμήσει  στο πλευρό της Ρωσίας, κατά τη γερμανική επίθεση εναντίον της. Αυτό αποτελούσε και μια εγγύηση προς τους Σοβιετικούς,  ότι με  την παρουσία του ξεκαθάριζε  το τοπίο και δεν μπορούσαν να  παρερμηνευθούν οι προθέσεις της Τσεχοσλοβακίας. Παράλληλα,  έδιναν και μια απάντηση στην προπαγάνδα του Συμφώνου Βαρσοβίας, ότι είχαν συμφωνήσει με τους Αμερικανούς για προσχώρηση στη Δυτική συμμαχία, στρατεύματα της οποίας, δήθεν, βρισκόντουσαν ήδη στη Χώρα. Η  προπαγάνδα σε τέτοιες καταστάσεις διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και σ’ αυτό το ρόλο στηρίχτηκε και η προσπάθεια των  στρατευμάτων εισβολής να πείσουν τη Διεθνή Κοινή Γνώμη ότι ήρθαν ύστερα από πρόσκληση των Τσεχοσλοβάκων να αντιμετωπίσουν ‘’τις δυτικές στρατιωτικές δυνάμεις εισβολής’’. 

Επίδοση διαπιστευτηρίων από τον Έλληνα Πρέσβη κ. Ι. Τουλούπα, στον Πρόεδρο της Τσεχοσλοβακίας SVOBODA [ πίσω στο κέντρο ο υποφαινόμενος].