Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΔΊΚΑΙΟ

                                   Προσωπικές κρίσεις


Παίρνοντας αφορμή από πρόσφατο μήνυμα που μου περιήλθε, στο οποίο γινόταν ειδική μνεία στην εμμονή μου να ‘’αποδείξω ότι έχω δίκιο’’, αποφάσισα να ασχοληθώ με το θέμα διεξοδικότερα. Σε μια εποχή που τα πάντα αμφισβητούνται και ίσως πολύ σωστά, πρέπει  ‘’πάση θυσία’’ να διαφυλάξουμε τις δυο βασικότερες έννοιες της κοινωνίας, την αλήθεια και το δίκαιο που αποτελούν τη θυσία του αδύναμου απέναντι στην ασυδοσία του ισχυρού.  Με λίγα λόγια, η προστασία της αλήθειας από κάθε παραποίηση και του δικαίου από κάθε κατάχρηση, αποτελεί τη Λυδία λίθο για τη σαφή τους διάκριση και αποφυγή νόθευσής τους.

 Η Λυδία λίθος, ως γνωστόν – μαύρο πέτρωμα από την περιοχή της Λυδίας της Μ. Ασίας –ήταν από την αρχαιότητα και παραμένει μέχρι σήμερα,  ίσως με άλλη μορφή, το μέσο εξακρίβωσης της γνησιότητας  του χρυσού. Τρίβοντας επάνω της ένα κομμάτι χρυσού, αφήνει ένα χαρακτηριστικό ίχνος. Εάν ο χρυσός έχει οποιεσδήποτε άλλες προσμίξεις, το ίχνος παρουσιάζει διάφορες αποχρώσεις. Η μέθοδος κάθε εξακρίβωσης πρέπει να αποτελεί  τρόπο προστασίας της γνησιότητας  της αλήθειας  και όχι μέσο επιβεβαίωσης του προσωπικού μας δίκιου , που δεν ενδιαφέρει την κοινωνία ούτε της είναι απαραίτητο, όπως  διακρίνεται το Θείο πάθος από την εγωπάθεια. Η  σημαντική αυτή ειδοποιός  διαφορά  χαρακτηρίζεται και από τον επιδιωκόμενο  σκοπό, ενώ το αντίθετο ίσως τον παραβλέπει, αφού προτάσσεται η προσωπική διάκριση έναντι του γενικότερου κοινωνικού συμφέροντος.

Με βάση την πιο πάνω εισαγωγή, φρονώ ταπεινά ότι όλοι μας έχουμε υποχρέωση να προστατεύουμε την αλήθεια και το δίκαιο, τα μοναδικά όπλα των αδύναμων απέναντι στην ασυδοσία και κατάχρηση κάθε μορφής και είδους εξουσίας, αφού αποτελούν και την εναπομείνασα ασπίδα προστασίας του κοινωνικού συνόλου. Η αλήθεια, παρότι πολλές φορές   χαρακτηρίζεται  ‘’μαύρη’’, ‘’πικρή’’, ‘’στερνή’’ και με χίλια όσα άλλα κοσμητικά επίθετα, καθόλου κολακευτικά, δεν παύει να  αποτελεί τη μοναδική διέξοδο από τις στενωπούς της ζωής. Δεν υπάρχουν ηθικές δικαιολογίες για την απόκρυψη και κυρίως τη διαστρέβλωσή της αλήθειας με οποιοδήποτε  αντίκρισμα  ή  προσωπικό κόστος. Είναι χαρακτηριστική η λαϊκή έκφραση θα το ’’ πω και ας το πιω’’, η ‘’ομολογία’’ του Γαλιλαίου κατά την ‘έξοδο του από το Ιεροδικείο ‘’ και όμως κινείται’’ και αυτό το Θείο δράμα και η σταύρωση του Ιησού που προτίμησε την αλήθεια μέχρι τέλους, ενώ μπορούσε να αποφύγει τον χλευασμό , την ταπείνωση και το μαρτύριο, για χάρη των οποίων θυσιάστηκε.

 Έτσι λοιπόν και χωρίς να εξομοιώνουμε τις καταστάσεις, η προστασία της αλήθειας δεν μπορεί να ανταλλάσσεται με οτιδήποτε άλλο ΄΄αγαθό΄΄ ούτε και να αποτελεί αντικείμενο συμβιβασμού ή συναλλαγής. Πρέπει όλοι μας να την υπερασπιζόμαστε με οποιοδήποτε κόστος, ακόμα και με την προσωρινή στέρηση  της αγάπης δικών μας προσώπων, διότι το τελικό κέρδος θα ξεπεράσει τις όποιες συγκυρίες και θα ωφελήσει μακροπρόθεσμα και συνολικά. Το αντίθετο της αλήθειας, από τα συνειδητά ψεύδη μέχρι και τα ‘’ κατά συνθήκην’’ αθώα ψεματάκια που χρυσώνουν το χάπι και γλυκαίνουν τον καημό, δεν μπορούν να αποτελέσουν δικαιολογία για την αποφυγή της αλήθειας. Ας είμαστε όμως ειλικρινείς να παραδεχθούμε ότι πολλές φορές μπήκαμε στον πειρασμό να πούμε όλοι μας τα ψεματάκια μας και δεν εννοώ βέβαια μόνο τα κατά συνθήκην, προβάλλοντας τη δικαιολογία ότι δεν είπαμε ψέματα αλλά αποφύγαμε να πούμε όλη την αλήθεια. Με τη γενική παραδοχή ότι ουδείς αναμάρτητος δεν  καλύπτεται και η ηθική εξιλέωση και καλόν είναι, ωριμάζοντας, να αποφεύγουμε όσο μπορούμε τη συνειδητή τουλάχιστον αποφυγή της γενικότερα αποδεκτής  αλήθειας, για χάρη του όποιου ανταλλάγματος, αφού η προσωπική μας στάση  αποτελεί ή τουλάχιστον πρέπει να αποτελεί έμπρακτο παράδειγμα για τις επόμενες γενιές.

Όσα είπαμε για την αλήθεια ισχύουν απόλυτα και για το άρρηκτα συνδεδεμένο με αυτήν δίκαιο ακόμα και αν αυτό συμπίπτει με το προσωπικό μας δίκιο, αρκεί να μην προβάλουμε το πρώτο για χάρη του δευτέρου. Η αλήθεια και το δίκαιο είναι οι μοναδικές ίσως  κοινωνικές αξίες που μπορούμε  να αντιπαραθέσουμε  στην τεχνητή  νομιμοφάνεια  της σημερινή  παγκόσμιας  παρακμής . Αντώνης Ταρνανάς