ΑΠΟ ΤΟ ΕΙΡ ΣΤΟ ΕΙΡΤ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡΤ

   [Μια  εικόνα από το μακρινό νοσταλγικό παρελθόν]

Η Κρατική μας Ραδιοτηλεόραση, που τόσα στραβά και ανάποδα της έχουν κατά καιρούς καταλογισθεί,  έχει  σίγουρα και τα αμέτρητα λαμπρά και θετικά της στοιχεία. Έχει κυρίως μια άρρηκτη σχέση  με τις διάφορες φάσεις της ιστορίας της Χώρας, αφού και η δική της ιστορία έχει περάσει επίσης από διάφορες φάσεις. Δεν θα ασχοληθώ με ημερομηνίες και άλλες λεπτομέρειες της δημιουργίας της, αλλά με προσωπικές μου εμπειρίες και εκτιμήσεις για το έργο της. Θα σας διηγηθώ δηλαδή με δικά μου λόγια πώς τη γνώρισα – διότι είχα την μεγάλη αυτή τύχη να τη γνωρίσω και σε κάποιο ελάχιστο μέτρο, να την υπηρετήσω εκ των έσω.

Η ιστοριούλα μας μοιάζει με παραμύθι, που όμως το έζησα και -για να το θυμάμαι ακόμα- συμπεραίνω ότι μου άρεσε Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, υπηρετούσα τη θητεία μου στο Χαϊδάρι, στη Σχολή Μηχανικών Τηλεπικοινωνιών, όπου  έμεινα και σαν εκπαιδευτής, μέχρι το 1958. Την εποχή εκείνη , το τεχνικό προσωπικό του Ιδρύματος Ραδιοφωνίας, έκανε συχνές απεργίες με οικονομικά κυρίως αιτήματα. Την πρώτη φορά που διατάχθηκα να ‘’βοηθήσω’’ λόγω ειδικότητας στο στούντιο ήταν το 1954.

Αργότερα και με δεδομένη την πρώτη μου εμπειρία ακολούθησαν 4-5 ακόμα φορές που επαναλήφθηκε η ίδια διαδικασία. Η πρώτη μου θετική εντύπωση δεν έχει  σχέση με το ουσιαστικό αντικείμενο της εργασίας, αλλά με το φαγητό. Για πρώτη φορά στη ζωή μου γεύτηκα αστακό , γαλλικό ζαμπόν και άλλα ακριβά εδέσματα, στο εστιατόριο του Ζαππείου, που αποτελούσε δωρεάν προσφορά του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας, για το σύνολο των ημερών της εκεί απασχόλησής μου. Δεν είμαι σε θέση να βεβαιώσω ότι το ίδιο ίσχυε και για το μόνιμο προσωπικό των ραδιοθαλάμων ή αποτελούσε ειδική προσφορά ‘’στα φανταράκια’’ που εκαλούντο να συνδράμουν, σε κάποιες δύσκολες ώρες. Σημειώνω ότι είχα κληθεί σε ανάλογες περιπτώσεις και σε διάφορα κέντρα του ΟΤΕ – σε περιόδους απεργίας – χωρίς όμως καμιά σχετική  φροντίδα σίτισης.

Έρχομαι τώρα στο στούντιο και τους ραδιοθαλάμους. Μη φανταστείτε κάτι το ιδιαίτερο και σημαντικό αισθητικά ή τεχνολογικά, αλλά ένα μικρό χώρο που σύχναζαν και υπηρετούσαν σημαντικοί άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων. Θυμάμαι τον ηθοποιό Απόστολο Αηδή, που  είχε μια ζωντανή πρωινή κωμική σειρά, τη θεία Λένα, τον Γιώργο Οικονομίδη, τον σκηνοθέτη Ίωνα Νταϊφά, την Αλέκα Κατσέλη  και τόσους άλλους πρωτοπόρους της μεταπολεμικής ραδιοφωνίας. Εκεί γνώρισα τον Στρατή Μυριβήλη, τον Οδυσσέα Ελύτη και άλλους σημαντικούς ανθρώπους των γραμμάτων. Το υπόγειο του Ζαππείου αποτελούσε την εποχή εκείνη το πολιτιστικό κέντρο των Αθηνών, αφού το ραδιόφωνο  ήταν το μοναδικό μέσο που μπορούσε να τους φέρει σε επαφή με το ευρύτερο Ελληνικό κοινό, που σχετικά πρόσφατα είχε βγει  από τη δίνη της κατοχής, της πείνας και του εμφύλιου σπαραγμού. Η βραχεία και περιοδική αυτή εμπειρία  μου , αποτέλεσε ένα ακόμα μικρό ψήγμα στο μωσαϊκό  της διαμόρφωσης της  συνολικής προσωπικής  γνωστικής μου  συγκρότησης.

Όλα αυτά τα λαμπρά και εξαίσια δημιουργήματα της πάλαι ποτέ Ελληνικής Ραδιοφωνίας αποτέλεσαν τον ‘’σπόρο’’  για την μετέπειτα αειφόρο ανάπτυξη των νεότερων μορφών της ΕΡΤ, με τις οποιεσδήποτε μετονομασίες της. Από το μικρό και λιτό στούντιο της φωτογραφίας, πέρασαν τα σπουδαιότερα ονόματα των καλλιεπών παρουσιαστών και παρουσιαστριών, που συνέχισαν το έργο τους και  στους  νέους  καλαίσθητους και τεχνολογικά αρτιότερους , ραδιοθαλάμους του Μεγάρου της Αγίας Παρασκευής.

               Το πρώτο στούντιο του ΕΙΡ στο υπόγειο του Ζαππείου Μεγάρου

Έρχομαι τώρα στη σημερινή πραγματικότητα, της ΕΡΤ, που τα έχει σχεδόν όλα, αλλά δείχνει ότι κάτι της λείπει. Ίσως της λείπει ο ρομαντισμός της εποχής και  η αποκλειστικότητα στην ενημέρωση και την ψυχαγωγία. Έχει όμως να αντιμετωπίσει και άλλες – εντελώς διαφορετικές συνθήκες- με υποψιασμένο και απαιτητικό κοινό και τον  ιδιωτικό και ενίοτε αθέμιτο ανταγωνισμό. Πολλές φορές τα καταφέρνει και μάλιστα πολύ ικανοποιητικά, διότι διαθέτει υψηλή τεχνολογία, εξειδικευμένο προσωπικό και ένα σπάνιο αρχείο, που μπορεί να ικανοποιήσει και τους πιο δύσκολους  τηλεθεατές. Έχει , επί πλέον, μια οικονομική ευχέρεια που της δίνει ο υποχρεωτικός οβολός όλων των Ελλήνων, πράγμα που δημιουργεί και τις ανάλογες απαιτήσεις από τους ‘’εκόντες - άκοντες  χρηματοδότες της.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει στη συνολική ιστορία της είναι ο κρατικός εναγκαλισμός, ο οποίος φθάνει στα όρια του στραγγαλισμού, όπως ολοφάνερα εκδηλώνεται τελευταία. Δηλαδή το πλεονέκτημά της έναντι της ιδιωτικής τηλεόρασης μετατρέπεται σε μειονέκτημα, διότι θέλει αλλά δεν την αφήνουν να δώσει όσα μπορεί και μπορεί πάρα πολλά. Εδώ ο απλός θεατής σηκώνει τα χέρια ψηλά  και εύχεται να κατανοήσει έμπρακτα αυτή την αδυναμία της, η Διοίκηση, η πολιτική ηγεσία και κάποια περιορισμένα ‘’κομματόσκυλα’’ που χαλάνε τη γενικότερη καλή εικόνα της δημόσιας τηλεόρασης. Ας μην παρασύρονται οι τελευταίοι από την όποια εξαργύρωση της κομματικής εύνοιας κάποιων συναδέλφων τους, που έγιναν και βουλευτές  με τη λίστα των τελευταίων εκλογών, διότι είναι κρίμα να καταδικάζουν  το εθνικό μας κανάλι σε ποσοστά ενημέρωσης ‘’πενίας’’, που δεν ταιριάζουν σε ένα τόσο σύγχρονο και αποτελεσματικό μέσο.  Αντώνης Ταρνανάς