Ο ΓΥΑΛΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

Οι μέρες που ζούμε μου φέρνουν στο νου θύμισες παλιές και δυσάρεστες που οχτώ δεκαετίες τώρα προσπαθώ να ξεχάσω αλλά η ίδια η ζωή δεν με αφήνει. Ξαναζώ στα γεράματά μου καινούργιες ακραίες περιπέτειες, που αποτελούν μια πιο σύγχρονη μορφή πολέμου, με κύριο κοινό στοιχείο την παγκοσμιότητά του. Όλος ο Κόσμος είναι ανάστατος με τον κορωνοϊό,  τον οποίο προσπαθούμε να αποφύγουμε, όπως κάναμε τότε με τους Ιταλούς και Γερμανούς  και στη συνέχεια με τον αδελφοκτόνο εμφύλιο. Η χώρα είχε τότε πάρα πολλά θύματα όπως φοβάμαι  ότι θα έχει και τώρα.

Η διαφορά των δυο καταστάσεων έγκειται στο γεγονός ότι η κοινωνία έχει εξελιχθεί και υπάρχουν περισσότερα μέσα για την αντιμετώπισή του κινδύνου , δίνοντας και στον λαό κάποιες ευκαιρίες να ‘’κρυφτεί’’ και να ξεφύγει. Υπάρχει όμως και μια βασική διαφορά, που προκύπτει από την πρόνοια αυτοπροστασίας της ίδιας της  φύσης, δείχνοντας μια προτίμηση στους γέρους και τους  ‘’λαβωμένους’’, όπως προκύπτει από τις επιστημονικές στατιστικές, σε αντίθεση με τους πολέμους που είχαν αντίθετες επιλογές. Εδώ λοιπόν υπεισέρχεται και ο παράγοντας του ‘’χάσματος’’ των γενεών και  οι νέοι μας – καλυπτόμενοι πίσω από την επιστημονική αυτή βεβαιότητα- και προβάλλοντας μια ‘’πλαστή’’ λεβεντιά και γενναιότητα, απειθαρχούν στην εφαρμογή των μέτρων προστασίας, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο ενίοτε φιλικά και ανιόντα συγγενικά τους πρόσωπα. Είμαι βέβαιος ότι δεν το κάνουν συνειδητά – όπως έχω ξαναγράψει – αλλά παρασυρμένοι από μια  κακώς εννοούμενη σύγχρονη ‘’προοδευτική’’ νοοτροπία, που δεν τρέφει  ιδιαίτερη εκτίμηση  στη διατήρηση της παραδοσιακής δομής της οικογένειας. Επειδή ουδέν κακό αμιγές καλού, ο πόλεμος αυτός ίσως συμβάλει στη δημιουργία νέων προτύπων και πιθανώς στην επαναφορά κάποιων δοκιμασμένων στερεοτύπων του παρελθόντος.

Η εισαγωγή αυτή μου έφερε στο νου το αυτοβιογραφικό έργο  του Τ. Ουίλλιαμς , ‘’Ο Γυάλινος Κόσμος’’, με τις αιώνιες αδυναμίες της κοινωνίας μας, που συντάραξε τον κόσμο, μόλις αυτός έβγαινε από τη δύνη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Δεν βοήθησε όμως  στη διόρθωσή τους, γιατί ο άνθρωπος από τη φύση του ξεχνά εύκολα και αποφεύγει να παραδειγματίζεται από τα λάθη και τις αβλεψίες του. Το ίδιο κάνει και τώρα, αδιαφορώντας για τις συνέπειες στους άλλους, αρκούμενος στον εαυτούλη και το βόλεμά του και αντιδρά  καμιά φορά όταν είναι πολύ αργά. Δεν πρέπει όμως ποτέ να διαφεύγει της προσοχής μας ότι κάθε μας πράξη ή παράλειψη έχει το κόστος και τις συνέπειές της, που πολλές φορές είναι ανεπανόρθωτες. Για μια φορά ακόμα η κοινωνία θα πληρώσει το τίμημα της αστόχαστης δράσης της, παρά το γεγονός ότι για πρώτη ίσως φορά η επίσημη πολιτεία προσπάθησε για το καλύτερο . Τίποτα όμως δεν γίνεται χωρίς την προσωπική ευθύνη και συμμετοχή όλων μας, που τις περισσότερες φορές αντιδρούμε μόνο από αρνητισμό και προκατάληψη.

Αυτά είχε κατά νου και η αείμνηστη Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, με τον δικό της ‘’γυάλινο κόσμο’’ που παραθέτω αυτούσιο. Ζητούσε τη απαραίτητη δύναμη για να κάνει τις αναγκαίες αλλαγές, φθάνοντας στην επιλογή να τον σπάσει, για να μπορέσει να δημιουργήσει μια κοινωνία αλλιώτικη. Τελικά δεν τα κατάφερε, γιατί κανένας μόνος δεν μπορεί να αλλάξει νοοτροπίες νοσηρές που μας ταλανίζουν διαρκώς. Μας έπεισε όμως ότι ο κόσμος που ζούμε είναι γυάλινος και ίσως έχουμε μια μοναδική δυνατότητα να τον αλλάξουμε και να τον κάνουμε καλύτερο, να τον σπάσουμε. Όσο για την τελευταία στροφή του ποιήματος της που αναφέρεται στη γυναίκα, παρά τις ενδεχόμενες προσωπικές μου αντιρρήσεις, δεν μπορώ να αμφισβητήσω την γυναικεία αυτογνωσία της. Ακολουθούν οι πλήρεις στίχοι:

                            ‘’’’ Ποιος θα μου δώσει δύναμη
                                 τον κόσμο αυτό ν’ αλλάξω,
                                 να φτιάξω όμορφες καρδιές
                                 μεγάλες και πονετικές,
                                 τις σκάρτες να πετάξω;

Να σου δώσω μια να σπάσεις,
αχ βρε κόσμε γυάλινε,
και να φτιάξω μια καινούργια
κοινωνία άλληνε.

Να φτιάξω φίλο αληθινό
το φίλο να πονάει.
Τα βάσανα και οι καημοί
να λείψουνε απ’ τη ζωή
κι όμορφη να κυλάει.

Και στης γυναίκας την καρδιά
να βάλω λίγη μπέσα,
να της ανάψω μια φωτιά
να καταστρέψω την ψευτιά
που ’χει στα στήθια μέσα.’’’’

Αντώνης