ΤΑ ΦΩΤΑ ΤΗΣ ΕΣΠΕΡΙΑΣ

 

               ΤΑ Φ ΩΤΑ ΤΗΣ ΕΣΠΕΡΙΑΣ

[Così fan tutte, ossia La scuola degli  amaΝΤΙ]

 

 

Η λέξη του τίτλου Εσπερία,  είναι το θηλυκό του επιθέτου Εσπέριος, που αναφέρεται στον βραδινό ή αυτόν που βρίσκεται δυτικά ή καθ’ υπερβολήν στη δύση του. Αποτελεί όνομα γυναικών και αρχαίων   πόλεων, ανέκαθεν όμως σήμαινε  γεωγραφικά, την Ιταλία, την Ισπανία ,  τη Δυτική Ευρώπη και τη Δύση γενικότερα. Στην αρχαιότητα, η λέξη  προσδιόριζε το δυτικό  τμήμα της  [Οζολίδας] Λοκρίδας, χώρο που καταλαμβάνει ο νομός Φωκίδας, ενώ το Ανατολικό της τμήμα  [η Οπουντία], αποτελεί τον σημερινό νομό Φθιώτιδας.

Ο υπότιτλος είναι γραμμένος  σκόπιμα στα ιταλικά για να περιορίσει την πρόκληση που αποτέλεσε για την εποχή της , η θαυμάσια αυτή  Όπερα του Μότσαρτ, σε λιμπρέτο του Λορέντσο ντα Πόντε. Αποτελούσε προτροπή για  ανταλλαγή συντρόφων, αποδίδοντας την ευθύνη  στις γυναίκες. Στις μέρες μας, το τελευταίο αποτελεί ντόπιο προϊόν, προχωρημένων και προοδευτικών αντιλήψεων. Έτσι όμως, εκείνος που το υποστηρίζει, αποποιείται έμμεσα  ή   απορρίπτει   τον ρόλο του  ως μέλους μιας οργανωμένης στα γνωστά ηθικά πρότυπα  κοινωνίας. Αποτελεί μάλιστα  ‘’πιασάρικο’’ θέμα σύγχρονων   συγγραφέων, προδίδοντας έτσι και ενδεχόμενα προσωπικά  απωθημένα κάποιων από αυτούς.!!!Η υποκριτική μας  κοινωνία, φρόντισε όμως και εδώ να τα ‘’φορτώσει’’ όλα στις γυναίκες, αφού  η συγκεκριμένη  Όπερα εξακολουθεί να παρουσιάζεται με τον τίτλο ‘’Έτσι κάνουν ΟΛΕΣ’’ η σχολείο του έρωτα.

Ζώντας αρκετές δεκαετίες   στην Εσπερία, είμαι βέβαιος ότι μας έδωσε και αυτή τα φώτα της, αλλά  η  ευθύνη της επιλογή είναι  δική μας. Ίσως αισθάνθηκαν  την ανάγκη να μας ανταποδώσουν , στο μέτρο  των δυνατοτήτων τους,   ένα μέρος των όσων τους πρόσφερε η χώρα μας στο παρελθόν. Το σημαντικό είναι ότι οι επιλογές μας δεν υπήρξαν πάντα οι καλύτερες, αφού επικράτησαν κριτήρια που μας βόλευαν ή μας προσέδιναν μια πιο αρεστή και συμφέρουσα εντύπωση. Τα καλά και συμφέροντα έπαιξαν και εδώ τον δικό τους ρόλο.

Λέγονται κατά καιρούς πολλά και διάφορα, σε βάρος των ‘’απελευθερωμένων’’ δυτικών κοινωνιών, για την κατάργηση του θεσμού της οικογένειας, της θρησκείας και την επικράτηση διάφορων ακροτήτων. Νομίζω ότι και στην περίπτωση αυτή , πρόκειται για φήμες και σκόπιμες διαδόσεις, που ενδεχομένως εξυπηρετούν ειδικούς σκοπούς εκείνων που τους επικαλούνται ενώ πολλές φορές αγνοούν την πραγματικότητα. Βρέθηκα π.χ. στην  απελευθερωμένη Ολλανδία  σε γενέθλια παππούδων, με παρουσία, παιδιών, εγγονιών και δισέγγονων από τα πέρατα της Υφηλίου και κυρίως με απόδοση σεβασμού και αγάπης. Δεν θυμάμαι τελευταία ανάλογες εικόνες στην παραδοσιακή χώρα μας. Ίσως να μην έτυχε ή να ‘’διέλαθαν της προσοχής μου’’!!!

Θυμάμαι παλιότερα με τη μόδα του μίνι τους ‘’μελανιασμένους’’ από το κρύο  καλλίγραμμους μηρούς των νεαρών των βαλκανικών χωρών, που έσπευσαν να αντιγράψουν την Εσπερία. Στη δική μας χώρα υπήρξε μια χρονική υστέρηση η οποία όμως ξεπεράστηκε αυξάνοντας το ‘’όρια’’ ακόμα και της  αισθητικής!!! Αργούμε αλλά δεν λησμονούμε και αυτό ισχύει σε περισσότερες εκφάνσεις της σύγχρονης ζωής και ας μην τα φορτώνουμε όλα  στους τουρίστες ή γενικότερα σε ευρωπαϊκές επιλογές. Φθάσαμε στο σημείο να ‘’χρεώνουμε’’ ακόμα και τα καμάκια στις τουρίστριες, ενώ ευθύνεται  η σεξουαλική πενία και η επίδειξη του κακώς νοούμενου ανδρισμού.  Είναι ελεύθερες επιλογές μας και ας σταματήσουμε να ψάχνουμε αποδιοπομπαίους τράγους για τις  ευθύνες μας.

Θυμάμαι  επίσης, με πολλή συγκίνηση, τα φώτα της ράμπας , μια ταινία με την οποία  ο Τσάρλι Τσάπλιν δίδαξε στην  κοινωνία την αγάπη  και την αλληλεγγύη για τους ανθρώπους που μπαίνουν ‘’στο περιθώριο’’ της ζωής. Και όμως αυτή η ταινία είχε απαγορευτεί ως το 1972 στο Λος Άντζελες και  σώθηκαν τα προσχήματα με το καθυστερημένο  Όσκαρ συνεισφοράς από την Ακαδημία, που παρέλαβε αυτοπροσώπως ο Τσάπλιν, κλείνοντας έτσι τους λογαριασμούς του με τις ΗΠΑ.

«Τα Φώτα της Ράμπας» αποτέλεσαν τον  απόλυτο συναισθηματικό αποχαιρετισμό του Τσάπλιν στον αλητάκο που έδωσε πρόσωπο στην εκφραστική, ανθρωπιστική (και κωμική) δύναμη της έβδομης τέχνης και θα επισήμανε μελαγχολικά την πίσω όψη του χολιγουντιανού '50, αυτήν που συνόψιζε ένα σπαρακτικό αντίο στους πιονέρους που θεμελίωσαν την λαϊκή βάση του αμερικάνικου κινηματογράφου.

Κάθε χώρα λοιπόν και ο καθένας μας δίνει ό,τι μπορεί και θέλει, αρκεί εμείς να επιλέξουμε εκείνο που μας  αρμόζει και δεν προσβάλλει την ιστορική και την κρατούσα αισθητική και ηθική μας.!!!    Αντώνης