ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ

 

                ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΕΣ

             ΚΑΙ  ΑΛΛΕΣ  ΣΚΕΨΕΙΣ

 

 

 

 

Η αποκοπή από κάθε πηγή μόρφωσης των σκλαβωμένων Ελλήνων για τέσσερες αιώνες στους Οθωμανούς, τους ανάγκασε να υιοθετήσουν πολλές ανατολίτικες προλήψεις και να αποδεχθούν αμέτρητες δεισιδαιμονίες της εποχής. Πολλές από αυτές άργησαν να εκριζωθούν ή ακόμα σέρνονται, αφού είχαν παγιωθεί στη συνείδηση του λαού μας ,  από έλλειψη παιδείας ή  και σκοπιμότητα , γιατί μας έβγαζαν από πολλές δυσκολίες.

 Για παράδειγμα, Μια δεισιδαιμονία, με ευρεία εφαρμογή, τα χρόνια του  δημοτικού σχολείου, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, μας έκανε να  ευχόμαστε ο  έλεγχος καθαριότητας να γίνεται  Δευτέρα, Τετάρτη ή Παρασκευή. Βρόμικοι όντες εκ των πραγμάτων, αντιμετωπίζαμε τις παρατηρήσεις, με  τη γνωστή δικαιολογία των προληπτικών, ‘’Τετάρτη και Παρασκευή τα νύχια να μην κόψεις, την Κυριακή να μη λουστείς αν θέλεις να προκόψεις’’. Οι δάσκαλοι, από επιείκεια και οίκτο για την πείνα, την ξυπολησιά και τα μπαλωμένα μας ρούχα, ή γιατί ήσαν και οι ίδιοι προληπτικοί, έμεναν σε συστάσεις, χωρίς να διαψεύδουν ρητά τις δικαιολογίες,  μας έβαζαν όμως σε σκέψεις να βρούμε τρόπο να ξεβρομίσουμε στον επόμενο έλεγχο. Πού και πώς να πλυθούμε με κρύο και με χιόνια στο ύπαιθρο με τη βοήθεια του σαπουνόχορτου, που αναζητούσαμε στα βουνά. Μας έλλειπε ακόμα και το σαπούνι και τα πέλματα των ποδιών μας είχαν σκληρύνει σαν τις σόλες των παπουτσιών, που ανακαλύψαμε  την ύπαρξή τους πολύ αργότερα.

Αναφέρω ενδεικτικά μερικές προλήψεις, ότι μετά τη δύση του ήλιου, δεν δάνειζαν εκτός του σπιτιού, λάδι, αβγά , αλάτι και άλλα που μου διαφεύγουν. Θεωρούσαν επικίνδυνη  την κυκλοφορία στο δρόμο μετά τα μεσάνυχτα λόγω ύπαρξης  ξωτικών και αν αυτό ήταν αναγκαίο δεν μιλούσαν για να  μην τους πάρουν τη φωνή. Δεν χρησιμοποιούσαμε [ και πού να τη βρούμε] ζάχαρη ‘’ γιατί την άσπριζαν με τα κόκαλα νεκρών’’  και δεν αφήναμε [για λόγους οικονομίας] την τελευταία μας μπουκιά γιατί αφήναμε την τύχη μας [ποια τύχη άραγε μέσα στον πόλεμο και την πείνα]. Αυτά και πολλά  άλλα αποτελούσαν κανόνες  γενικής αποδοχής. Κυρίαρχο όμως στοιχείο, με προφανή   σκοπιμότητα, αποτελούσε η αντίληψη ότι αν έδινες  χρήματα την πρωτοχρονιά [μερικοί το παρέτειναν για κάμποσες ημέρες] , θα  πληρώνεις συνεχώς στη διάρκεια του έτους. Πίστευαν δηλαδή ότι κάθε μας πράξη και σκέψη της πρωτοχρονιάς, θα έχει ανάλογες συνέπειες στη διάρκεια όλου του έτους.

Προσωπικά δεν τα πίστευα  αλλά και δεν τα αρνιόμουν, αφού ήμουν επηρεασμένος από τη  θεωρία της ‘’αγέλης’’ και κρατούσα πισινή, με την αποφυγή εκείνων που   δεν με βόλευαν, περιοριζόμενος σε πράγματα που ευχόμουν να μου συμβαίνουν όλο τον χρόνο. Διαπιστώνω  ότι και τώρα ακόμα υπάρχουν άνθρωποι που τα πιστεύουν ή απλά διατηρούν κάποιες προλήψεις , διερωτώμενος τι συμβαίνει με τους πολιτικούς μας, διότι  προβληματίστηκα σφόδρα  με τις χθεσινές πρωτοχρονιάτικες ‘’ευχές’’  τους.  Ακούοντας τις δηλώσεις της αντιπολίτευσης, διαπίστωσα ότι όλα τα κόμματα – πλην ενός που ανήκει στο αποκαλούμενο δημοκρατικό τόξο – επανέλαβαν μία από τα ίδια. Οι ευχές τους ήταν απλά η αφορμή για να εξαπολύσουν τους γνωστούς  μύδρους των εναντίον του συγκεκριμένου προσώπου που επέλεξε ο λαός με την ψήφο του για Πρωθυπουργό. Ένας μάλιστα εξ αυτών  διευκρίνισε ότι οι ευχές του δεν θα ευοδωθούν φυσικά εφόσον παραμένει η παρούσα  Κυβέρνηση.

Το τελευταίο όχι απλώς ευτελίζει  τις ευχές  και εκείνους που τις χρησιμοποιούν προσχηματικά  αλλά  στερείται και  λογικής διότι αν συνεχίσει να προβάλει με την ίδια συχνότητα το όνομα του αντιπάλου του και τη νέα χρονιά, θα το κάνει γνωστό  και σε εκείνους που δεν το γνώριζαν. Έτσι ίσως εξηγείται και η στωική αντιμετώπιση των ύβρεων από το υβριζόμενο πρόσωπο. Ποιος έχει δίκιο θα φανεί στο μέλλον με απόφαση του μοναδικού αρμόδιου κατά το Σύνταγμα, που ζει τα αποτελέσματα στο πετσί του, του ελληνικού λαού. Προσωπικά, στα 88 μου χρόνια,  θα μπορούσα να πω ότι δεν με νοιάζει, χρησιμοποιώντας και πάλι τον χαιρετισμό του Σωκράτη προς τους κατηγόρους του [ δεν τον επαναλαμβάνω αφού τον ανέφερα προχθές  μόλις στο τελευταίο άρθρο μου]. Οψόμεθα εις Αθήνας λοιπόν και όχι εις Φιλίππους που επιτάσσει η ιστορική φράση, αφού η λύση ελπίζω να  δοθεί με εκλογές και όχι με τις λεγεώνες των  αντιμαχομένων.    Αντώνης