ΕΧΘΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ

 

     ΕΧΘΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ

 

 

Πολλοί έχουν χρησιμοποιήσει ή τουλάχιστον έχουν ακούσει αυτή τη φράση, δεν γνωρίζω όμως πόσοι από αυτούς προβληματίστηκαν, για τον αδόκιμο αυτό προσδιορισμό, αφού γραμματικά , η μετάβαση από τον θετικό στον συγκριτικό βαθμό ενός επιθέτου σηματοδοτεί βελτίωση και ποιοτική αναβάθμιση. Παρά ταύτα, όλοι λέμε καλός μαθητής, καλός άνθρωπος, καλή χρονιά και πολλά άλλα σχετικά. Γιατί λοιπόν ,η φράση  αυτή ενοχοποιεί το καλύτερο, το οποίο όμως όλοι μας επιδιώκουμε;;; Έχει μάλιστα,  κατά καιρούς, αποτελέσει και προεκλογική υπόσχεση για  καλύτερους μισθούς, καλύτερες συνθήκες ζωής και εργασίας, ακόμα δε  και καλύτερες μέρες, που ακόμα τις περιμένουμε. Ποιο είναι λοιπόν το πραγματικό νόημα της φράσης και αν αυτό διαφοροποιείται με την αντιστροφή της,  λέγοντας ότι  εχθρός του  καλύτερου είναι το καλό..

Η πλούσια γλώσσα μας έχει τόσες θετικές ιδιαιτερότητες και ερμηνείες,  που επιβάλλουν να εξετάσουμε όχι μόνο τους τύπους αλλά και το πνεύμα του δημιουργού της έκφρασης για να κατανοήσουμε πληρέστερα τι θέλει να πει με την τόσο πολυσυζητημένη αυτή φράση  του. Θεωρώ ότι και στις δυο μορφές της η φράση νοηματοδοτεί τη δυσκολία που αντιμετωπίζει το καλό να γίνει καλύτερο. Δηλαδή ο προκείμενος εχθρός σηματοδοτεί το μέγεθος της δυσκολίας μετάβασης από τη απλή θετική κατάσταση στην δυσκολότερη συγκριτική της μορφή. Αυτή είναι και η γραμματική διάκριση των τριών βαθμών των επιθέτων, με κορωνίδα τον υπερθετικό βαθμό που εγγίζει το τέλειο, το απόλυτο και ίσως το απρόσιτο.

Σε όλη μας τη ζωή ακούμε τη φράση αυτός είναι καλός μαθητής, καλός άνθρωπος, καλός επιστήμων και αυτό θεωρείται ικανοποιητικό στοιχείο στο κοινωνικό σύνολο. Αφού λοιπόν είναι αρκετό, ποιος είναι ο λόγος να επιδιώκουμε το καλύτερο, δηλαδή τον ‘’εχθρό του καλού’’,;; Βάζουμε  στη ζωή μας ένα ακόμα συγκριτικό δεδομένο, που μπορεί να δημιουργεί ενδεχόμενες  διακρίσεις και σύγχυση. Οι αρχαίοι φιλόσοφοι μιλούσαν για το καλό και το κακό, την αρετή και την κακία, το σωστό και το λάθος, αποφεύγοντας τη σύγκριση που οδηγεί στο άγχος και ενίοτε στο λάθος. Αυτός είναι και ο λόγος που προτείνουν το μέτρο και τη μεσότητα, που ο Αριστοτέλης θεωρούσε αρετή, χωρίς να αποκλείει το καλύτερο ή και το άριστο, που δεν μπορούν να το φθάσουν όλοι, Υπάρχει όμως και  πάντα θα αναζητείται το καλύτερο, αλλά στα πλαίσια της ευγενούς άμιλλας, που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την καλώς εννοούμενη αριστεία.  Η θρησκεία μας, διδάσκοντας την αγάπη και την ισότητα, χωρίς καμιά διάκριση, δεν αποδέχεται την επιλογή του καλύτερου σαν   κριτήριο της υπεροχής και διάκρισης από τους άλλους ανθρώπους. Αποδέχεται όμως ότι  μπορεί να αποτελεί  προσωπική  επιδίωξη του ατόμου να γίνει καλύτερος άνθρωπος για την κοινωνία και τους συνανθρώπους του. Ίσως κάτι ανάλογο υπονοούσε και ο Ιησούς με τη φράση του «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, ότι αυτών εστιν η βασιλεία των ουρανών, εννοώντας προφανώς τους ταπεινούς και όχι εκείνους που επιδιώκουν να είναι καλύτεροι  των άλλων.

Τί συμβαίνει όμως στην παγκόσμια κοινωνία   τι υπάρχει ανάμεσα στο καλό και το καλύτερο  και πως αντιμετωπίζεται αυτή η διαφορά; Η μετάβαση από το ένα στο άλλο αποτελεί συνήθως  στοιχείο προβολής  και επιβολής, καθοριζόμενο με διαφορετικά κατά περίπτωση  κριτήρια, τα οποία ενίοτε  επιλέγονται με τη  μέθοδο του αυτοπροσδιορισμού.

Στις σύγχρονες κοινωνίες, η διάκριση ανάμεσα στο καλό και το καλύτερο,  προσδιορίζεται πολλάκις με προσωπικά και ιδιοτελή κριτήρια, ενώ στα παγκόσμια μεγέθη, καθοριστικό στοιχείο αποτελεί η δύναμη του ισχυρότερου. Στις περιπτώσεις αυτές επικρατεί μόνο ο συγκριτικός βαθμός προσδιορισμού με πλήρη απαξίωση του θετικού. Άκουσα πρόσφατα τον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ να αυτοχαρακτηρίζεται ως ο καλύτερος- αυτός και οι στενοί, συνεργάτες του- προφανώς  με βάση την οικονομική τους κατάσταση και  το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Το   τελευταίο κριτήριο    υιοθέτησε  στο παρελθόν και ο Πρόεδρος μεγάλου Ελληνικού Κόμματος, για τους Μουσουλμάνους της Θράκης, αναγνωρίζοντας το δικαίωμά τους να δηλώνουν ότι είναι  Τούρκοι.

Με όλα αυτά και όσα χειρότερα έχουν προαναγγελθεί από την Ανατολική γείτονα, ίσως ο όρος του τίτλου υποκατασταθεί από τις λέξεις μεγάλος και μεγαλύτερος ή ισχυρός και ισχυρότερος.  Οι ισχυροί του κόσμου, επιβάλλουν το καλό και το καλύτερο, που θεωρούν ότι εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους.  Έχουμε ήδη άλλωστε,  σαφή δείγματα των προθέσεων μεγάλων δυνάμεων που δεν αποδέχονται διεθνείς συμφωνίες για το κλίμα, το διεθνές δίκαιο, το δίκαιο της θάλασσας, την ΑΟΖ, την υφαλοκρηπίδα και τα χωρικά ύδατα. Είναι οι χώρες που εμμένουν στον αναθεωρητισμό τους, προβάλλοντας ακόμα και το CASUS BELLI  για την περίπτωση εφαρμογής πολλών εξ αυτών των διεθνών συμβάσεων και συμφωνιών, τις οποίες οι ίδιοι δεν έχουν υπογράψει. Άντε τώρα, με όσα προαναφέρθηκαν, να βρει κανείς  στην εποχή μας, ακόμα και στη χώρα μας, την ‘’ειδοποιό’’ διαφορά ανάμεσα στο καλό και το καλύτερο!!!   Αντώνης