ΟΙ ΣΟΦΙΣΤΕΣ ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

 

                         ΟΙ ΣΟΦΙΣΤΕΣ ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ  

 

 

Πριν οδηγηθούμε στην ανάλυση του θέματος, που   θα μας οδηγήσει ο τίτλος, ας δούμε συνοπτικά τι επί τέλους ήταν οι σοφιστές της αρχαιότητας και αν υπάρχουν στις μέρες μας ‘’αντίστοιχοί’’ τους.

Η λέξη “σοφιστής”  υποδηλώνει κάποια σχέση με την ‘’σοφία’.  Ωστόσο, από τον 5ο αιώνα π.Χ. και μετά, η λέξη άρχισε να αποκτά μια υποτιμητική χροιά, που τους σχετίζει με τους αποκαλούμενους  λαϊκιστές, που παίζουν με τις λέξεις και τον λαό. Διάφοροι φιλόσοφοι  τους κατηγορούσαν ότι κυρίαρχο γνώρισμά τους ήταν ο ηθικός σχετικισμός, η άρνηση της αντικειμενικής αλήθειας και ο σκεπτικισμός για την απόλυτη αξία της γνώσης και ότι η διδασκαλία τους γινόταν επί πληρωμή.

Για την καλύτερη κατανόηση των σοφισμάτων παραθέτω το  αποκαλούμενο    του αντιστρέφοντος, που  έχει ως εξής: Ο Εύαθλος, μαθητής του  Πρωταγόρα, πλήρωσε τα μισά δίδακτρα και υποσχέθηκε να πληρώσει τα άλλα μισά μόλις κερδίσει την πρώτη του δίκη. Επειδή όμως ο καιρός πέρναγε και δεν τα έδινε, ο Πρωταγόρας τον πήγε σε δίκη, λέγοντας: «Είτε κερδίσεις, είτε όχι πρέπει να με πληρώσεις. Εάν μεν κερδίσεις, κατά τη συμφωνία μας, εάν όχι, κατά την απόφαση των δικαστών».

Και ο Εύαθλος απαντά: «Είτε κερδίσω είτε όχι, δεν σε πληρώνω. Εάν μεν κερδίσω, κατά την απόφαση των δικαστών, εάν δε χάσω, κατά τη συμφωνία μας» [ αφού υπήρξε ‘’χασοδίκης’’!

Μετά την εμπεριστατωμένη αυτή  εισαγωγή, νομίζω ότι είναι εύκολο να βρούμε   μιμητές τους σε πολλούς τομείς και  ιδιαίτερα στην  πολιτική της αναπόδεικτης  συκοφαντίας και σε μερίδα των  ΜΜΕ και ιδιαίτερα στο διαδίκτυο. Ο καθένας που έχει πρόσβαση σε ένα μικρόφωνο ή άλλο μέσο προβολής των απόψεών του, λέει – με το αζημίωτο- ό,τι θέλει,’’ επί δικαίων και αδίκων’’.

Υπάρχει, συνεπώς,  πλήρης αντιστοίχιση με την επ΄ αμοιβή [ όχι υποχρεωτικά χρηματική] προσφορά αμφισβήτησης και διαστρέβλωσης της αντικειμενικής αλήθειας. Αυτός είναι και ο  λόγος που εγώ- που επίσης διαθέτω την ιστοσελίδα μου  για να προβάλω τις απόψεις μου -  καταφεύγω στη μέθοδο της  αυτογραφικής αφήγησης, ώστε να αναφέρομαι σε γεγονότα που βίωσα προσωπικά  ή αντιλαμβάνομαι με τις αισθήσεις μου και όχι ακούσματα τρίτων.

Χθες το βράδυ για παράδειγμα, είδα και άκουσα σε ένα από την πλειάδα των περιφερειακών καναλιών που  διαφημίζουν τα ‘’μαντζούνια’’  αρχηγού Κόμματος και αναμεταδίδουν τις προσωπικές σοφιστείες εκπομπών,  της προσωπικής δημοσιογραφικής του ομάδας. Συνήθως αποφεύγω ανάλογες εκπομπές, οι οποίες στα 92 μου με κουράζουν και συχνά με αγχώνουν. Η αναφορά όμως  της εκπομπής στο σιδηροδρομικό δυστύχημα που βύθισε στο πένθος όχι μόνο τις οικογένειες των θυμάτων αλλά το πανελλήνιο, με υποχρέωσε να κάνω μια στάση.

Διέκρινα την αμηχανία ενός  ‘’ανακρινόμενου’’ ειδικού,  ο οποίος -από ό,τι προέκυψε από τη συζήτηση-  είχε αποφανθεί ότι το τραίνο μετέφερε εύφλεκτα υλικά για τις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων. Ο επικεφαλής της εκπομπής τον πίεζε ανυπόφορα να επαναλάβει τις επιστημονικές απόψεις του και να διαψεύσει την έκθεση της επιτροπής που αποφάνθηκε για  το αντίθετο. Ειλικρινά λυπήθηκα τον επιστήμονα και τον τρόπο πίεσής του να επαναλάβει τα αποτελέσματα της έρευνάς του, την οποία έχει κοινολογήσει και  υποβάλει αρμοδίως.. Κάτι ανάλογο έκαναν και οι αρχαίοι σοφιστές για να διαδώσουν τις σοφιστείες τους, αλλά με την ρητορική τους δεινότητα και όχι με καταπίεση.

Το θέαμα του ‘’ανακρινόμενου’’ και η βιαιότητα των ‘’εξεταστών’’, με απέτρεψε να δω τη συνέχεια. Πρόλαβα όμως να δω και να ακούσω και την ερώτηση ενός παλιού μου γνώριμου, αλλά όχι και τόσο καταξιωμένου  δημοσιογράφου και λυπήθηκα για τη γενικότερη ‘’εμφάνισή’’  του.

Από τα ΜΜΕ έμαθα ότι έχει τελειώσει η διαδικασία συγκέντρωσης αποδεικτικού υλικού και αρχίζει το κύριο μέρος της υπόθεσης που είναι η δίκη, ευχόμενος να εντοπισθούν οι υπεύθυνοι και να τιμωρηθούν κατά τα έργα τους. Μένω όμως με σημαντικές απορίες από την μέχρι τώρα εξέλιξη της υπόθεσης. Δίνεται η εντύπωση ότι  κάποιοι πολιτικοί και δημοσιογραφούντες, θεωρούν αυτούς ειδικότερους των ειδικών.  Δεν γνώριζα ο αφελής ότι στη Νομική και άλλες κλασικές  Πανεπιστημιακές Σχολές διδάσκεται και η μεταλλουργία, πυροτεχνουργία και δεν ξέρω ποιές άλλες επιστήμες, που  ασχολούνται με την εξερεύνηση ανάλογων δυστυχημάτων.

. Επίσης σαν πρακτικός και με μακρά διεθνή εμπειρία άνθρωπος, δεν μπορώ να καταλάβω πως είναι δυνατόν η εξέταση του ίδιου φαινομένου να οδηγεί σε τόσο διαφορετικές και εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις. Δεν θέλω να δεχτώ , για να μην πω ότι αδυνατώ να πιστέψω,  ότι οι ειδικοί δεν ξέρουν τη δουλειά τους , πολλώ δε μάλλον ότι – για τους οποιουσδήποτε λόγους – ‘’αλληθωρίζουν’’ υπέρ της μιας η της άλλης άποψης. Είναι λογικές μερικές αμφιβολίες που εμποδίζουν την απόλυτη ταύτιση, αλλά αποτελεί νομοτέλεια ότι η επιστήμη στηρίζεται  στην απόδειξη και όχι στην οποιαδήποτε υπόδειξη.

Αν δεχθούμε κάτι ανάλογο σημαίνει ότι σαν λαός βρισκόμαστε  στα όρια  εθνικής παρακμής και όχι ‘’προδοσίας’’. Σκέπτομαι τους χαροκαμένους συγγενείς των θυμάτων, που ξαναζούν το μαρτύριό τους, στο βωμό κομματικών  και άλλων επιλογών και σκοπιμοτήτων.      Αντώνης