ΤΟ BULLYING ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ

        [Εμπειρική ανάλυση του θέματος]

Με αφορμή την παγκόσμια και πανελλήνια ημέρα κατά του Bullying, [6 Μαρτίου], ευαισθητοποιήθηκαν διάφορες κοινωνικές ομάδες ή και μεμονωμένα άτομα, για να καταδικάσουν το φαινόμενο και να βρουν τρόπους  για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό του . Έρευνα του Χαμόγελου του Παιδιού, έδειξε  ότι 1 στους 3 μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει πέσει θύμα κάποιας μορφής ενδοσχολικής  βίας .

Επειδή δεν διαθέτω τις ειδικές  γνώσεις για την επιστημονική ανάλυση του φαινομένου, θα περιοριστώ σε διαχρονικές προσωπικές εμπειρίες και παρατηρήσεις μου, με τη διευκρίνιση ότι αυτό επεκτείνεται και πέραν του σχολικού περιβάλλοντος. Ανάλογα φαινόμενα υπήρχαν και στα δικά μου σχολικά χρόνια [δεκαετίες 1940-50] και μάλιστα με πραγματικές απειλές κατά της ζωής των στοχευόμενων θυμάτων, μαθητών αλλά και δασκάλων. Την εποχή εκείνη αποτελούσε ίσως μια προέκταση του τρόπου ζωής και των πολεμικών γεγονότων που ζούσαμε όλοι μας.

                        Πριν ασχοληθούμε με τα ειδικότερα διαχρονικά γεγονότα, θα πρέπει να δώσουμε την ερμηνεία και την πραγματική σημασία του αγγλόφωνου αυτού όρου. Πρόκειται για την  άσκηση κάθε μορφής εκφοβισμού, βίας ή πιεστικής και προσβλητικής παρενόχλησης, ενώ ο θύτης μπορεί να προϋπήρξε και ο ίδιος  θύμα ή να ανήκει στον ευρύτερο χώρο των αποκαλούμενων [ψευτο]παλικαράδων ή νταήδων .

Θυμάμαι συμμαθητή μου ,οικογένειας κτηνοτρόφων, στη Δευτέρα τάξη του Δημοτικού,  που ζούσε στο βουνό με τα αμνοερίφιά του και  έφθανε στην τάξη ζωσμένος το μαχαίρι [ της δουλειάς] του. Ο εν λόγω μαθητής κράδαινε το ‘’χατζάρι’’ του προς κάθε κατεύθυνση – συμμαθητές και δασκάλους, μέχρι που τον χάσαμε  από την τάξη. Δύο αδέλφια μαθητές, που έφεραν οικογενειακώς το ‘’παρατσούκλι’’ γνωστού λήσταρχου της περιοχής, έδερναν αδιακρίτως τους συμμαθητές τους, για να δείξουν την υπεροχή τους. Αυτά είναι ελάχιστα από τα περιστατικά βίας που συγκρατώ από το δημοτικό σχολείο.

Στο γυμνάσιο θύματα συστηματικής βίας  υπήρξαν συνεσταλμένοι μαθητές ή προερχόμενοι από τα γύρω χωριά [ που υφίσταντο ακόμα και δημόσια διαπόμπευση και προσβολή της γενετήσιας υπόστασής τους], καλοί μαθητές που χαρακτηρίζονταν ‘’σπασίκλες’’ και όμορφες ή ιδιαίτερα καλοντυμένες μαθήτριες. Θύματα υπήρξαν ακόμα και καθηγητές, που, τόσο εντός της αίθουσας όσο και κυρίως εκτός σχολείου, τους έκαναν συστηματικά, τον βίο αβίωτο.

 Ένας συμπαθέστατος καθηγητής των γαλλικών, γινόταν δεκτός στο μάθημά του με εκσφενδονισμό εναντίον του διάφορων  αντικειμένων, ενώ κατά την επιστροφή στο σπίτι του, τις σκοτεινές, ελλείψει ηλεκτρικού φωτισμού, νύχτες, του έκαναν ‘’καρτέρι’’ με νεκροκεφαλές που έπαιρναν από το γειτονικό νεκροταφείο. Στις απολυτήριες εξετάσεις, οι μαθητές της 8^ης τάξης  είχαν ανοίξει στα θρανία  τα βιβλία τους και δίπλα είχαν εναποθέσει πιστόλια και περίστροφα, που κατείχαν οι περισσότεροι., υποχρεώνοντας τους καθηγητές να αποδεχθούν την αντιγραφή. Τα χρόνια πέρασαν και η τάξη επανήλθε στη χώρα,  τα φαινόμενα όμως  άλλαξαν απλά τρόπο εκδήλωσης, με τη βία να είναι πάντα παρούσα και όχι μόνο στα σχολεία. Είναι πολύ έντονη  στα γήπεδα και στην καθημερινότητά μας γενικώς.

  Δεν είναι bullying να σου κόβουν το μισθό, τη σύνταξη,  τα δώρα και την εργασία; Υπάρχει χειρότερη μορφή άσκησης βίας από τη στέρηση της δουλειάς και αυτής της ίδιας της επιβίωσης; Δεν είναι εκφοβισμός ο ξυλοδαρμός των ‘’τιμημένων’’ γηρατειών που διαδηλώνουν για την επιβίωσή τους; Τι είναι και πως εξηγείται το φαινόμενο του ‘’Εξαρχιστάν’’ που έχει επιβληθεί σιωπηρά ο  νόμος των ‘’κ[α]λόπαιδων’’, που ελέγχουν την περιοχή αυτή και  τους χώρους των Πανεπιστημίων; Παλαιότερα στη ΔΕΗ ,  κατέβαζαν αυθαίρετα τους διακόπτες του ηλεκτρικού ρεύματος, στους εθνικούς και άλλους δρόμους [συνεχίζεται και σήμερα]  κάποιοι άλλοι αποφασίζουν να τους κλείνουν, αδιαφορώντας για τους υπόλοιπους. Τι μπορούν  να κλείσουν οι ταλαίπωροι συνταξιούχοι, που διαδηλώνουν ενίοτε με τους καθετήρες και τις προσωπικές  τους μάρκες οξυγόνου; Όλα αυτά δεν αποτελούν μορφές bullying  και μάλιστα χείριστης και απάνθρωπης μορφής;

Μήπως δεν αποτελεί bulling ο εκβιαστικός τρόπος υποταγής στα κελεύσματα των ‘’θεσμών’’; Από την άλλη πλευρά, το νταηλίκι στην αντιμετώπιση της τρόικας με απειλές μεν αλλά εκλιπαρώντας τους δανειστές για ευνοϊκή ρύθμιση των χρεών μας τι είναι;  Παλικαριά θα ήταν να βάλεις τάξη στη χώρα σου και να υλοποιήσεις τους κοινούς κανόνες που έχεις αποδεχθεί και υπογράψει, ή να πάρεις τη γενναία απόφαση της ρήξης και να πληρώσεις και το κόστος των ενεργειών σου. Λοιπόν , ας μην κοροϊδευόμαστε και μεταξύ μας, το bulling δεν αποτελεί σημερινό φαινόμενο στα σχολεία και κυρίως δεν περιορίζεται σε αυτά. Πάντα οι δυνατοί και κατέχοντες την εξουσία ασκούσαν βία στους αδύναμους και μάλιστα οι αυτοαποκαλούμενοι ‘’προοδευτικοί’’ , έχουν μετατρέψει τον μανδύα του δήθεν ριζοσπαστισμού σε λεοντή και γίνονται  περισσότερο αδίστακτοι.

Έσχατο δείγμα bullying αποτελεί η επιστολή του κ. Κατρούγκαλου προς τους συνταξιούχους , που τους υποχρέωνε ενυπόγραφα  να δεχθούν τη δική του αλήθεια για τις απολαβές τους και όχι της τσέπης  τους. Είναι το παράδειγμα του κ. Πετρόπουλου ‘’που τον σταματούν στο δρόμο άνθρωποι που ζητούν να αυξήσει τις κρατήσεις τους ‘’, είναι οι δηλώσεις του κ. Πρωθυπουργού στο Υπουργικό Συμβούλιο για την ανάκαμψη της οικονομίας, τη στιγμή που η  ΕΛΣΤΑΤ  ανακοινώνει ύφεση. Είναι η γενικότερη κυβερνητική επιμονή να μας πείσει ότι διαπραγματεύονται, ενώ απλά κωλυσιεργούν και δεν εφαρμόζουν ούτε τους νόμους που ψηφίζουν, για το Ελληνικό, τα αεροδρόμια και τις ιδιωτικοποιήσεις.. Είναι τέλος η επιμονή τους ότι βελτιώνονται τα οικονομικά μας και εμείς δεν το καταλαβαίνουμε. Το τελευταίο, από όσα διάβασα, λέγεται ψυχολογικό bullying και έχει βαρύτερες και ενίοτε ανεπανόρθωτες συνέπειες.

Αντώνης Ταρνανάς