ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΠΛΑΓΓΟΝΑ ΣΤΟ ΝΕΥΡΟΣΠΑΣΤΟ

Μια ανακοίνωση για καλλιστεία χειροποίητης κούκλας στο ξενοδοχείο Αμαλία  [6 Φεβρουαρίου] και η σχετική έρευνα των διοργανωτών της εκδήλωσης, με οδήγησαν σε μια πληρέστερη ενημέρωσή μου επί του θέματος και στην αναζήτηση της σύγχρονης έκφρασης  και της μετεξέλιξης του φαινομένου.

Η κούκλα , όπως την γνωρίσαμε στη χώρα μας, έχει τις ρίζες της στον 7^ο αιώνα π.Χ. με διάφορες ονομασίες όπως πλαγγόνα, κόρη, νύμφη, είδωλο κλπ. και τα υλικά κατασκευής της αρχίζουν από τον πηλό και μέχρι να φθάσουν στη  χρήση του πλαστικού, προηγήθηκαν άλλα φυσικά υλικά όπως,  ύφασμα, ξύλο,  ασήμι και ελεφαντόδοντο. Αποτέλεσε το πιο γνωστό και αγαπημένο παιχνίδι των κοριτσιών της αρχαιότητας [τότε υπήρχε ακόμα διάκριση ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια].  Απασχόλησε δε  τους φιλοσόφους, όπως ο Αριστοτέλης, που αναφέρεται  στα αγάλματα του Δαίδαλου, που είχαν τη δυνατότητα να κινούνται μόνα τους . Το τελευταίο χαρακτηριστικό  της αρχαίας πλαγγόνας, μας έδωσε το γνωστό ‘’νευρόσπαστο’’ , το οποίο έγινε γνωστότερο ως μαριονέτα, από τη λατινική του ονομασία [marionette].

Τα νευρόσπαστα ή μαριονέτες και οι θεατρικές παραστάσεις τους αποτέλεσαν σημαντικό θέαμα μεταξύ των Ελλήνων, όπως αναφέρεται από τους Έλληνες και Ρωμαίους συγγραφείς. Για την κίνησή τους απέκτησαν αρθρωτά χέρια και πόδια, που ενώνονταν με το κύριο σώμα με μια κλωστή ή λεπτό σύρμα , ώστε να ‘’υπακούουν’’ στις εντολές του χειριστού τους για την μίμηση της ανθρώπινης δραστηριότητας . Η ετεροκίνητη  ενεργοποίησή τους και η υπακοή τους σε άλλα άτομα - χωρίς τη δική τους βούληση, - τους προσέδωσε τη  μειωτική μεταφορική έννοια, που χαρακτηρίζει  και σήμερα γενικότερα τα ενεργούμενα.

Η  μεταφορική  εννοιολόγηση του φαινομένου ,οδηγεί, τόσο επαγωγικά όσο και δια της ‘’ εις άτοπον απαγωγής’’,  στην  ταυτοποίησή του  με την   ζώσα πραγματικότητα . Σε μια χώρα που οι άνθρωποι λειτουργούν αγεληδόν,  οι διαπιστώσεις είναι οδυνηρές, ως προς το εύρος  αλλά και την οξύτητα του προβλήματος. Στο σημείο αυτό  οφείλω να θυμίσω τις ξεχασμένες από τα σχολικά χρόνια , μαθηματικές και φιλοσοφικές αποδεικτικές  μεθόδους:

Επαγωγή είναι η λειτουργία εκείνη του ανθρώπινου λογισμού, κατά την οποία οι εικασίες ή υποθέσεις ενός επιχειρήματος υποστηρίζουν το συμπέρασμα ,έστω και χωρίς να το κατοχυρώνουν,  με βάση τις παρατηρήσεις όμοιων φαινομένων. Η  εις άτοπον απαγωγή, που έχει μεν αποσυρθεί λεκτικά αλλά βρίσκεται πρακτικά σε καθημερινή χρήση, είναι η λογική και μαθηματική απόδειξη του ψεύδους ή της αλήθειας μιας πρότασης, με  τον αποκλεισμό του αντιθέτου που οδηγεί σε άτοπο, οπότε ισχύει η αρχική μας πρόταση.

Αυτά τα σύνθετα και περιπεπλεγμένα εκ πρώτης όψεως λογικά βοηθήματα, μας οδηγούν στο αυταπόδεικτο  συμπέρασμα ότι όλοι μας έχουμε μετατραπεί εκόντες-άκοντες, σε μαριονέτες με σάρκα και οστά και μας επιβάλλεται να αποδεχόμαστε άκριτα και αδιαμαρτύρητα τα παντοειδή κελεύσματα της εξουσίας. Η τελευταία , επέλεξε δι’ εαυτήν το  δικαίωμα να λαμβάνει αποφάσεις χωρίς τη δική μας άποψη, ενοχοποιώντας την όποια αντίδρασή μας ως υποκινούμενη ή ακροδεξιά και φασιστική. Η συνολική αυτή αδρανοποίηση της ανθρώπινης σκέψης δεν είναι τυχαία , αλλά αποτέλεσμα συστηματικής προεργασίας, με τη δική μας πάντοτε συνέργεια και συνευθύνη, αφού αποτελεί το τίμημα της εξόφλησης ρουσφετιών ή της υπόσχεσης  της γνωστής ρήσης  του ληστή  προς τον Ιησού ,‘’μνήσθητί μου Κύριε όταν έλθεις εν τη βασιλεία σου’’. Είναι η μόνη απομένουσα ελπίδα στους κατατρεγμένους να ‘’βρουν στον Ήλιο μοίρα’’, με τη μετατροπή πους σε ‘’κομματόσκυλα’’, ενίοτε δε και σε πολυκομματόσκυλα, για την  πληρέστερη κάλυψη  και μελλοντική τους ανέλιξη, ακόμα δε και την  επιβίωσή τους. Η πρώτη προσέγγισή τους αρχίζει από τα σχολικά 15μελή και την επάνδρωση των κομματικών επιτελείων και συνεχίζεται με τις – γενικότερες -  καταλήψεις. Αμφότερες αυτές οι ομάδες των  συνανθρώπων μας, κινούνται και δρουν με τα κελεύσματα των εντολέων-χειριστών τους, ακριβώς όπως οι  ετεροκινούμενες πλαγγόνες και τα νευρόσπαστα, των αρχαίων και νεότερων παραστάσεων.

Το φαινόμενο αυτό, επεκτείνεται τελευταία και στους εκπροσώπους μας στη Βουλή, οι οποίοι χωρίς να λογοδοτούν στους ψηφοφόρους τους, ‘’εκτελούν κομματικά συμβόλαια’’ προς εκείνους που  έμμεσα τους επέλεξαν, αφού  οι τελευταίες εκλογές έγιναν χωρίς σταυρό . Το ακόμα χειρότερο είναι ότι το κακό δεν σταματά εδώ αλλά προχωρεί στην ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής, με μεταγραφές, αγορές ή και φημολογούμενες εξαγορές βουλευτών , μεσούσης της βουλευτικής περιόδου. Ακούγονται δε επισήμως και σκέψεις να τροποποιηθεί  ο κανονισμός της Βουλής που αφορά τη συγκρότηση κοινοβουλευτικών ομάδων, με λιγότερα και ίσως χωρίς μέλη, για να ‘’κλείσουν κάποια στόματα’’. Αυτό ίσως να συμπαρασύρει ευνοϊκά και άλλες ομάδες, βάση του παλιού γνωμικού, ‘’κοντά στον βασιλικό ποτίζεται και γλάστρα’’ και ελπίζω να μην παρεξηγηθούν οι γλάστρες!!!

Αν λοιπόν,  ύστερα από όλα αυτά, υποστηρίξω  ότι η Βουλή μας μετατρέπεται συχνά σε αίθουσα παραστάσεων κουκλοθέατρου, κινδυνεύω να χαρακτηρισθώ ακροδεξιός συκοφάντης και να πέσω και στο ‘’ευγενικό’’ στόμα του πρωτοπαλίκαρου, που αρνείται να απαντά σε ερωτήσεις, ενώ δεν τον ενοχλούσαν οι κρεμάλες της πλατείας συντάγματος και οι κραυγές να καεί – να καεί !!! Ας κάνουν ό,τι νομίζουν, εγώ πάντως δεν είμαι ακροδεξιός ούτε φασίστας και ίσως είναι καιρός να ξανακοιταχτούμε όλοι μας στον καθρέφτη , μήπως και ανακαλύψουμε την αφορμή που μπορεί να βολεύει προσωρινά, αλλά αφήνει πίσω της συμφορές για τη χώρα μας και δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για την ενίσχυση των ακραίων και σε λίγο ανεξέλεγκτων τάσεων της κοινωνίας. Θυμηθείτε κύριοι της εξουσίας και τη θεωρία του μπούμερανγκ.!!!

Αντώνης Ταρνανάς