ΓΗΡΑΣΚΩ ΑΕΙ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΟΣ

Η  πλήρης  φράση του Σόλωνα είναι ‘’γηράσκω δ’ αεί πολλά διδασκόμενος’’, που σημαίνει ότι ‘’όσο περισσότερο ζω  μαθαίνω περισσότερα’’, πράγμα που αποτελεί και μια φυσική συνέπεια που εγγίζει τα όρια της νομοτέλειας ,[ δηλαδή  υπαγωγής οποιουδήποτε φαινομένου της πραγματικότητας σε απαράβατους και σταθερούς κανόνες και νόμους ].

Για να καταστήσω το θέμα σαφέστερο θα το αντιμετωπίσω σε προσωπική βάση και θα αναφερθώ σε καινούργιες γνώσεις που προστέθηκαν και συνεχίζουν να προστίθενται στο διάβα των 86 χρόνων μου, αναφέροντας σχετικά παραδείγματα. Με δική μου θέληση, προσπαθώ να γεμίσω τις ατέλειωτες ελεύθερες ώρες μου, με καινούργια ενδιαφέροντα. Τελευταία, στη διάρκεια αναστολής της ‘’γεροντικής’’  μου εξερεύνησης, ασχολήθηκα με τις βιογραφίες δύο σημαντικών προσωπικοτήτων της μουσικής. Πρόκειται για τον Μπετόβεν και τον τρόπο που αντιμετώπισε την κωφότητα του, χωρίς να διακόψει το έργο του και τον Βέρντι, που ’’πνιγμένος’’  στην  οικογενειακή  δυστυχία του, μας έδωσε μια διαφορετική  νότα στις όπερες που  άφησε. Δεν θα παραλείψω να αναφερθώ και σε πρόσφατες γνώσεις που έχουν συνταράξει την επικαιρότητα, εισβάλλοντας στο σπίτι μας χωρίς δική μας πρόσκληση και απροειδοποίητα.

Αν ζούσαμε σε παλαιότερες εποχές, ίσως να μην είχα τη δυνατότητα να γίνω κοινωνός όλων αυτών των πληροφοριών, ακόμα και αν το ήθελα  και το αποζητούσα. Στην  εποχή μας όμως, όχι μόνο μπορούμε  να μαθαίνουμε καινούργια πράγματα αλλά  κατακλυζόμαστε από αδόκητες εισβολές από κάθε ‘’κάθε καρυδιάς καρύδι’’ που μας υποχρεώνουν να συμμεριζόμαστε τις ανωμαλίες και ανηθικότητές τους.

Ας αρχίσουμε λοιπόν  από τα σημαντικά έργα  των δυο γιγάντων της μουσικής. Ο Μπετόβεν από νεαρή ηλικία είχε προβλήματα με την ακοή του και για τα δεδομένα της εποχής του, τα αντιμετώπιζε με πρακτικούς τρόπους. Χρησιμοποιούσε κατασκευές [ σχήματος χωνιού] τα οποία πρόσδενε με ιμάντες στο σώμα του για μια ελάχιστη βοήθεια  στην ακοή του, παρά το γεγονός ότι αυτό ενίσχυε και τις εμβοές που συνόδευαν το πρόβλημά του. Δεν θα κάνω μουσική ανάλυση του έργου του, δεν μπορώ όμως να μην αναφερθώ στη διαύγεια και ευκρίνεια που τα διακρίνει  και κυρίως τις θαυμάσιες σονάτες του, τις οποίες ο ίδιος ‘’άκουε’’ ανάμικτες με τους θορύβους των αφτιών του. Σαν να μην έφθανε αυτό, η επιδείνωση της ακοής του κατέληξε σε πλήρη κωφότητα, που του στέρησε  το κατ’ εξοχή όργανο που χαρακτηρίζει τους μουσικούς. Εκείνος όμως το ξεπέρασε με την εσωτερική, την ‘’εγκεφαλική’’ του ακοή. Οι μουσικές μνήμες του εγκεφάλου του δημιουργούσαν ένα είδωλο, που θα λέγαμε με σημερινούς όρους πληροφορικής, το οποίο του έδινε την ‘’εικόνα’’ της μουσικής που έπαιζε ή δίδασκε. Είναι γνωστό ότι πέραν των άλλων υπήρξε και ένας εξαίρετος δάσκαλος πιάνου, για πρίγκιπες, βαρόνους και τις ωραίες συζύγους τους, που διέθεταν  βεβαίως  μουσικές  γνώσεις.

Οι ειδικοί βιογράφοι του παρατηρούν ότι, τα έργα του , μετά την χειροτέρευση της ακοής του, ήταν όλα γραμμένα ένα – δυο τόνους χαμηλότερα, αφού είναι γνωστό, ότι η κώφωση αρχίζει κυρίως από τις υψηλές νότες. Το τελευταίο μου θύμισε ένα πραγματικό περιστατικό με βαρήκοο τέως  συνάδελφο, ο οποίος δεν άκουε τις τηλεφωνικές κλήσεις, κάθε φορά που είχε προσωπική βάρδια στην υπηρεσία. Τότε ο εφευρετικός φίλος Λάκης, προχώρησε στην κατασκευή μιας συσκευής, που παρήγαγε πολύ χαμηλές νότες σε κάθε τηλεφωνική κλήση και έτσι διευκόλυνε τον συνάδελφο να ανταποκριθεί στα καθήκοντα του χωρίς προβλήματα. Κάποιοι από τους λοιπούς συναδέλφους, για να χαρακτηρίσουν την κατασκευή, την προσομοίαζαν με τους ήχους που παράγει η βίαιη έξοδος αερίων στον άνθρωπο, ή με το ‘’ρέψιμο του γορίλα’’. Το τελευταίο  αναφέρθηκε  παρενθετικά, σαν  μια  εύθυμη νότα στο δραματικό πραγματικό περιστατικό  που περιγράφεται.

Πράγματι για τον επαναστάτη μουσουργό, η μοίρα δεν σταμάτησε εδώ την αδικία της, αφού ακολούθησε η πλήρης κώφωση  του. Εκείνος όμως συνέχισε απτόητος και μάλιστα επανήλθε στην πλήρη γκάμα των τόνων των επόμενων έργων του, συμπεριλαμβανομένης κι της 9^ης Συμφωνίας του, η οποία έχει και ένα μεγάλο χορωδιακό μέρος. Πρόκειται για την ωδή της χώρας που αποτελεί και τον ύμνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Έρχομαι τώρα στον μεγάλο Ιταλό μουσουργό και συνθέτη με το πλουσιότερο ρεπερτόριο στην όπερα και μάλιστα σε έργα που αναδεικνύουν  χαρούμενα και ευχάριστα συναισθήματα. Ο Τζιουζέπε Βέρντι που είχε χάσει τη γυναίκα μου Μαργαρίτα από εγκεφαλίτιδα σε ηλικία 26 ετών, ένα χρόνο νωρίτερα τον γιό του Ιτσίλιο Ρομάνο σε ηλικία 15 μηνών, ενώ το 1838 είχε χάσει και την κόρη του Βιρτζίνια Μαρία, μόλις 17 μηνώ, ορκίστηκε να μην ξαναγράψει όπερα. Όμως, το μεγάλο ταλέντο του και η ανάγκη να εξωτερικεύσει και να  μοιραστεί τον εσωτερικό του πλούτο με το κοινό του, τον βοήθησε να αφήσει το λαμπρότερο μουσικό έργο στην παγκόσμια όπερα.

Ο μεγαλύτερος ίσως σύγχρονος  αρχιμουσικός Ρικάρντο Μούτι, τον χαρακτήρισε μουσικό της Ζωής και πρόσθεσε:

 ‘’Είναι ένας συνθέτης απολύτως ικανός να απογυμνώσει και να μιλήσει για τα πάθη και τον πόνο μας, για τις ευχές και τα ελαττώματά μας κι αυτός είναι ένας από τους λόγους της παγκοσμιότητάς του: θα είναι για πάντα επίκαιρος. Όσο ο άνθρωπος έχει τα ίδια χαρακτηριστικά και δεν μοιάζει με φιγούρα του "Σταρ Τρεκ", κάθε γενιά θα ανακαλύπτει στη μουσική του Βέρντι μία κουβέντα παρηγοριάς’’.

Κλείνω λοιπόν το σημερινό μου άρθρο, με την γνώση που εσχάτως μπήκε βίαια και λαθραία στο σπιτικό μας και κατέδειξε τη μιζέρια, την υποκρισία και τον κυνισμό που σε μεγάλο βαθμό χαρακτηρίζει την εποχή μας. Τη γυναίκα με το βιτριόλι, την άλλη που ‘’απήγαγε’ τη μικρή για να την σώσει’’, τον ψευτογιατρό με τη βίλα που πολλοί γνώριζαν αλλά όλοι σιωπούσαν  και τον εκπρόσωπό μας στο Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο που έκανε λαϊκή πολιτική πλουτίζοντας σε βάρος των προσφύγων και των κατατρεγμένων, που τους νοίκιαζε τα σπίτια που  ευκαιριακά αγόραζε με τις παχυλές του αποδοχές.

Για τους τρείς πρώτους θα αποφανθεί η ελληνική δικαιοσύνη με όσα μέσα της έχουν αφήσει οι πολιτικοί μας με τις σχετικές εκπτώσεις των ποινών. Για τον τελευταίο προοδευτικό Ευρωβουλευτή χορηγήθηκε  συγχωροχάρτι [indulgentia] από  το Κόμμα του, σαν αυτά που μοίραζε στις αρχές του 16^ου αιώνα, ο Ιωάννης Τezel. Έγινε επίκληση του αλάθητου του Αρχηγού – έναντι κάποιας αμοιβής μέχρι να ξεχαστεί το θέμα,  προτάσσοντας και  το γνωστό ΄΄πηλοφόρι΄΄ λάσπης, εναντίον εκείνων που αμφισβητούν την αριστερή ηθική και ούτε γάτα ούτε ζημιά.

Είναι  αλήθεια  ότι όσο ζει κανείς μαθαίνει περισσότερα αλλά και υποχρεώνεται να γνωρίσει   τα  χειρότερα, προσθέτω εγώ στα γεράματά μου, λέγοντας και μη χειρότερα, διότι δυστυχώς υπάρχουν και αυτά!!!!!  Αντώνης