Δευτέρα 13 Απριλίου 2020

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΝΤΑΗΔΕΣ




Μεγάλη Δευτέρα σήμερα,  έναρξη της Μεγάλης Εβδομάδας των Θείων Παθών και του αποκορυφώματος του πανανθρώπινου δράματος που μας προέκυψε με την πανδημία. Με δεδομένη τη Θεία πρόνοια, επικαλούμαι και τη Θεία φώτιση, που μας είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε.

Για μια ακόμα φορά και όχι για λόγους αυτοπροβολής,  σαν μια τελευταία προσπάθεια να βοηθήσω τους ‘’απολωλότες’’ να κατανοήσουν τον κίνδυνο, ανατρέχω σε  δυσκολίες των παιδικών μου χρόνων του παγκόσμιου πολέμου. Η γενιά μας βίωσε  Πάσχα χωρίς οβελία και διασκεδάσεις, Ανάσταση τις πρώτες πρωινές ώρες – λόγω απαγόρευσης - και αμέτρητες άλλες διαφοροποιήσεις από τα ‘’ειωθότα’’ και παρόλα αυτά επιζήσαμε. Δεν σκέφθηκε κανένας κουτοπονηριές για να ξεγελάσει  τότε τον εχθρό, υπομένοντας τα δεινά για να ‘’επιζήσει’’  και να γιορτάσει με χαρά, μετά τη λήξη του πολέμου. Όπως τότε λοιπόν, πρέπει να δείξουμε υπομονή μέχρι να τελειώσει και αυτός ο πόλεμος που ζει η ανθρωπότητα, διότι η αποκοτιά  και παράβλεψη του κινδύνου, θα στερήσει για πάντα αυτή τη χαρά σε πολλούς συνανθρώπους μας, που ξέρουν ότι δεν κάνουμε αστεία με αθέατους εχθρούς.

Δεν αναφέρομαι βέβαια σε εικασίες και δήθεν φαντασιώσεις μου, αλλά σε σαφείς ενδείξεις ότι την Κυριακή του Πάσχα θα ‘’ντουμανιάσουν’’ και πάλι  πολλές περιοχές . Υπάρχουν άτομα που ‘’πιστεύουν’’ –ως πιο έξυπνοι από τους άλλους- ότι τα υποδεικνυόμενα μέτρα αποτελούν υπερβολές  και αποφάσισαν να πράξουν όπως έκαναν και στο παρελθόν, άλλοι μεν αφελώς και άλλοι μάλιστα πεπεισμένοι για την ορθότητα των αποφάσεών τους. Είναι γνωστό βέβαια  ότι για να γίνει το κακό αρκούν και αυτοί οι λίγοι.

 Οι ειδικοί έπραξαν στο ακέραιο το καθήκον τους και μέχρι τώρα – που τους ακούσαμε – δικαιώθηκαν από το αποτέλεσμα. Ας κάνουμε το ίδιο και την κρίσιμη αυτή ‘’ώρα’’, κρατώντας τη γενναιότητά μας για το μέλλον – αν θέλουμε να υπάρξει μέλλον για το κοινωνικό σύνολο. Τα παθήματα μεγάλων και προηγμένων χωρών μαρτυρούν την αλήθεια και οι λαοί τους μας επικαλούνται  σαν  μοναδικό και επιτυχημένο παράδειγμα. Το ίδιο κάνουν και πολλοί ξένοι επιστήμονες που , έστω και με καθυστέρηση, άρχισαν να εφαρμόζουν το ελληνικό παράδειγμα. Δεν αποτελεί θέμα κομματικό ή ιδεολογική επιλογή, αλλά αυστηρή εφαρμογή οδηγιών  των υπεύθυνων επιστημόνων που χειρίζονται την παρούσα κρίση της πανδημίας.

Όσοι επιχειρήσουν να δείξουν  παλικαροσύνη , αγνοώντας  την  πραγματικότητα και ξεγελώντας τους φύλακες της τάξης, απλώς θα ξεγελάσουν τον ίδιο τους εαυτό και θα αποδειχθούν ‘’ανάξιοι’’ και  υπεύθυνοι των δεινών που θα ακολουθήσουν. Δεν θα βλάψουν ενδεχομένως μόνο τον εαυτό τους αλλά και πολλούς άλλους που δεν συμμερίζονται τη ‘’παλικαροσύνη ’’ τους. Αυτοί οι άνθρωποι είναι ψευτοπαλληκαράδες ή όπως σοφά τους αποκαλεί ο λαός, νταήδες.

Ο όρος νταής προέρχεται από αραβική λέξη και περιγράφει τους ‘’δοτούς’’ διοικητές Αλγερίου, Τρίπολης και Τύνιδας υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Με λίγα λόγια, ήταν άβουλα όργανα του Οθωμανού σουλτάνου και υπηρετούσαν στην ουσία δικούς του σκοπούς και όχι τα εθνικά τους συμφέροντα. Δεν θέλω να πιστεύω ότι υπάρχουν Έλληνες –διότι αυτοί  συγκεκριμένα με ενδιαφέρουν- που θα αγνοήσουν το γενικό συμφέρον και θα ενεργήσουν παράνομα και παράφρονα, όπως –ατυχώς- προτίθενται κάποιοι να πράξουν. Πρέπει να καταλάβουν ότι τα νταηλίκια  δεν χωράνε σε τόσο δύσκολους καιρούς και ότι, πέραν του προσωπικού και οικογενειακού τους ρίσκου, μια τέτοια πράξη μπορεί να οδηγήσει και σε μελλοντικό ‘’κοινωνικό αυτοματισμό‘’ !!! Όσοι από αυτούς δεν ξέρουν τι σημαίνει ο όρος, ας ρωτήσουν να μάθουν, πριν υποστούν την εφαρμογή του από κάποιους που θα τους θεωρήσουν υπεύθυνους. Βλέπετε ότι σε κάποιες περιοχές απαγορεύουν επισκέψεις ακόμα και σε ντόπιους και κάνουν αποκλεισμούς των περιοχών τους, φοβούμενοι τις συνέπειες.

Συμπάσχοντες συνάνθρωποι ξανασκεφθείτε το πριν είναι πολύ αργά, γιατί οι Έλληνες επέζησαν και στην πείνα και συνεπώς μπορούν να ζήσουν για μια φορά ακόμα λιτά και μέσα στα σπίτια τους. Σε αντίθετη περίπτωση, η ευμενέστερη  φράση που απομένει  να εκφέρω  θα είναι το ‘’αιδώς Αργείοι’’. Αντώνης

Σάββατο 11 Απριλίου 2020

ΟΙ ΡΟΜΑ Ή ΑΘΙΓΓΑΝΟΙ



Οι Ρομά (αγγλ. Gypsies ελλ. και Γύφτοι – από το αιγύπτιοι - γαλλ. Tsiganes , γερμ. Zigeuner), αποδείχτηκε ότι είναι Καυκασοειδής λαός με σκουρόχρωμο δέρμα, που προέρχεται από τη Βόρεια Ινδία, αλλά σήμερα κατοικεί σχεδόν σε όλες τις περιοχές του πλανήτη και κυρίως στην Ευρώπη, με πολλές διαφοροποιήσεις συμπεριφοράς  από χώρα σε χώρα και πολλές ιδιαιτερότητες στη χώρα μας.

Πρόκειται για μια μεγάλη πληθυσμιακά ομάδα ανθρώπων, που η ζωή τους ελέγχεται και μάλιστα πολύ αυστηρά από τα δικά τους ήθη και έθιμα και ειδικούς κανόνες , αντίθετους ενίοτε και προς τη νομοθεσία των χωρών που διαβιούν. Οι Γάλλοι τους ονόμασαν μποέμ, εννοώντας ότι έφθασαν στη χώρα τους μέσω της Βοημίας της Τσεχίας. Τον 19ο αιώνα, μιμήθηκαν τον τρόπο ζωής τους πολλοί καλλιτέχνες, που άρχισαν να ζουν στις φτωχογειτονιές του Παρισιού, με τρόπο λιτό και αντισυμβατικό, χωρίς να τους απασχολεί το αύριο. Τελικά όμως ανακάλυψαν ότι μποέμ δεν γίνεσαι αλλά γεννιέσαι και άλλαξαν πρακτική, αφού το κέρδος παραμέρισε την ‘’ιδεολογία], κάτι όμως που αρνούνται να κάνουν οι Ρομά. Δεν θα ασχοληθώ περισσότερο με ιστορικά ή άλλα στοιχεία καταγωγής τους, που αφορούν τους ειδικούς, αλλά με την πραγματική ζωή και κυρίως τις επιπτώσεις της στο υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο.

Στην πράξη και ιδιαίτερα στις νοτιότερες μεσογειακές χώρες, έχουν επιβάλλει   ένα δικό τους τρόπο ζωής, ίσως διότι η πολιτεία  δεν μπόρεσε ή δεν  θέλησε  να αντιμετωπίσει το  σοβαρό πρόβλημά τους και κυρίως της παιδείας και να τους εντάξει κανονικά στην έννομη τάξη. Οι ίδιοι δια των εκπροσώπων τους επικαλούνται δικαίως κατά καιρούς αυτή την αδυναμία, την οποία η πλειονότητα των ομόφυλών τους  δεν επιθυμεί να διορθωθεί, διότι έτσι χάνουν την ‘’κεκτημένη’’ αυτονομία και  ασυδοσία τους. Η ευθύνη βαρύνει βεβαίως την υπεύθυνη πολιτεία που για γνωστούς και αγνώστους  ίσως λόγους, δεν θέλησε να αντιμετωπίσει οριστικά το πρόβλημα.

Οι χθεσινές σκηνές σε οργανωμένο καταυλισμό Ρομά στη Λάρισα δεν τιμούν κανένα,  απεύχομαι δε  αυτό να  προκαλέσει αναζωπύρωση του ελεγχόμενου με θυσίες του λαού κινδύνου από τον κορωνοϊό. Αυτό θα βλάψει συνολικά το κοινωνικό σύνολο,  ιδιαίτερα όμως  τους ίδιους, αφού η κοινωνική τους συμπεριφορά, τους εκθέτει  περισσότερο σε ανάλογους κινδύνους. Τι έχουν να απαντήσουν επ’ αυτού  οι επικεφαλείς τους και οι παντοειδείς αυτόκλητοι δήθεν υποστηρικτές του τρόπου ζωής και συμπεριφοράς τους;

Θα ανατρέξω και πάλι σε σχετικές εμπειρίες μου από βορειότερες ευρωπαϊκές χώρες , που δείχνουν   ότι  υπάρχουν λύσεις στο πρόβλημα

Θυμάμαι, μια σκηνή που αντιμετώπισα πριν από 30 χρόνια στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας. Βρισκόμουν καλοκαίρι στο μπαλκόνι ενός σπιτιού απέναντι από το ποδοσφαιρικό γήπεδο μιας τοπικής ομάδας και είδα ένα πλήθος ανθρώπων να το μετατρέπουν σε οργανωμένο οικισμό. Με λυόμενα σπιτάκια, χημικές τουαλέτες και ό,τι άλλο απαιτείται για  μια σύγχρονη φιλοξενία ανθρώπων. Λίγες ώρες αργότερα είδα να ακολουθούν, επίσης οργανωμένα, φάλαγγες αυτοκινήτων – συνοδεία αστυνομικών – και να εγκαθίστανται στις  εγκαταστάσεις οι νέοι τους κάτοικοι. Η απάντηση που μου έδωσαν οι περίοικοι ομολογώ με εξέπληξε θετικά. Μου εξήγησαν ότι πρόκειται για τσιγγάνους που μετακινούνται εποχιακά, για να εργασθούν στη γεωργική παραγωγή της περιοχής. Έμαθα επίσης ότι οι φιλοξενούμενοι ήταν υποχρεωμένοι να τηρούν επακριβώς τους κανόνες και τις τοπικές συνήθειες  και όταν θα τελείωνε η εργασία τους, με τον ίδιο οργανωμένο τρόπο θα επέστρεφαν στην έδρα τους. Το γήπεδο – καθαρισμένο από κάθε πρόσθετο στοιχείο, θα παραδίδονταν στην κανονική του χρήση. Διερωτώμαι γιατί στη δημοκρατική χώρα μας δεν μπορεί να ισχύει κάτι ανάλογο, αντί να συμβαίνουν αυτά που έγιναν στη Λάρισα, ή να λιάζονται οι πρόσφυγες και μετανάστες στις πλατείες των ελληνικών μεγαλουπόλεων!!!

 Οι πολυπολιτισμικές χώρες αποτελούν πλέον πραγματικότητα, ας τους επιτραπεί όμως να διατηρήσουν το εθνικό τους χρώμα, όπως δικαιωματικά το διατηρούν και οι χώρες προέλευσης εκείνων που  τις επέλεξαν για την εγκατάστασή τους.

Αντώνης






Πέμπτη 9 Απριλίου 2020

Η ''ΜΕΓΑΛΗ ΖΑΡΙΑ''


Οι Ρομά (αγγλ. Gypsies ελλ. και Γύφτοι – από το αιγύπτιοι - γαλλ. Tsiganes , γερμ. Zigeuner), αποδείχτηκε ότι είναι Καυκασοειδής λαός με σκουρόχρωμο δέρμα, που προέρχεται από τη Βόρεια Ινδία, αλλά σήμερα κατοικεί σχεδόν σε όλες τις περιοχές του πλανήτη και κυρίως στην Ευρώπη, με πολλές διαφοροποιήσεις συμπεριφοράς  από χώρα σε χώρα και πολλές ιδιαιτερότητες στη χώρα μας.

Πρόκειται για μια μεγάλη πληθυσμιακά ομάδα ανθρώπων, που η ζωή τους ελέγχεται και μάλιστα πολύ αυστηρά από τα δικά τους ήθη και έθιμα και ειδικούς κανόνες , αντίθετους ενίοτε και προς τη νομοθεσία των χωρών που διαβιούν. Οι Γάλλοι τους ονόμασαν μποέμ, εννοώντας ότι έφθασαν στη χώρα τους μέσω της Βοημίας της Τσεχίας. Τον 19ο αιώνα, μιμήθηκαν τον τρόπο ζωής τους πολλοί καλλιτέχνες, που άρχισαν να ζουν στις φτωχογειτονιές του Παρισιού, με τρόπο λιτό και αντισυμβατικό, χωρίς να τους απασχολεί το αύριο. Τελικά όμως ανακάλυψαν ότι μποέμ δεν γίνεσαι αλλά γεννιέσαι και άλλαξαν πρακτική, αφού το κέρδος παραμέρισε την ‘’ιδεολογία], κάτι όμως που αρνούνται να κάνουν οι Ρομά. Δεν θα ασχοληθώ περισσότερο με ιστορικά ή άλλα στοιχεία καταγωγής τους, που αφορούν τους ειδικούς, αλλά με την πραγματική ζωή και κυρίως τις επιπτώσεις της στο υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο.

Στην πράξη και ιδιαίτερα στις νοτιότερες μεσογειακές χώρες, έχουν επιβάλλει   ένα δικό τους τρόπο ζωής, ίσως διότι η πολιτεία  δεν μπόρεσε ή δεν  θέλησε  να αντιμετωπίσει το  σοβαρό πρόβλημά τους και κυρίως της παιδείας και να τους εντάξει κανονικά στην έννομη τάξη. Οι ίδιοι δια των εκπροσώπων τους επικαλούνται δικαίως κατά καιρούς αυτή την αδυναμία, την οποία η πλειονότητα των ομόφυλών τους  δεν επιθυμεί να διορθωθεί, διότι έτσι χάνουν την ‘’κεκτημένη’’ αυτονομία και  ασυδοσία τους. Η ευθύνη βαρύνει βεβαίως την υπεύθυνη πολιτεία που για γνωστούς και αγνώστους  ίσως λόγους, δεν θέλησε να αντιμετωπίσει οριστικά το πρόβλημα.

Οι χθεσινές σκηνές σε οργανωμένο καταυλισμό Ρομά στη Λάρισα δεν τιμούν κανένα,  απεύχομαι δε  αυτό να  προκαλέσει αναζωπύρωση του ελεγχόμενου με θυσίες του λαού κινδύνου από τον κορωνοϊό. Αυτό θα βλάψει συνολικά το κοινωνικό σύνολο,  ιδιαίτερα όμως  τους ίδιους, αφού η κοινωνική τους συμπεριφορά, τους εκθέτει  περισσότερο σε ανάλογους κινδύνους. Τι έχουν να απαντήσουν επ’ αυτού  οι επικεφαλείς τους και οι παντοειδείς αυτόκλητοι δήθεν υποστηρικτές του τρόπου ζωής και συμπεριφοράς τους;

Θα ανατρέξω και πάλι σε σχετικές εμπειρίες μου από βορειότερες ευρωπαϊκές χώρες , που δείχνουν   ότι  υπάρχουν λύσεις στο πρόβλημα

Θυμάμαι, μια σκηνή που αντιμετώπισα πριν από 30 χρόνια στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας. Βρισκόμουν καλοκαίρι στο μπαλκόνι ενός σπιτιού απέναντι από το ποδοσφαιρικό γήπεδο μιας τοπικής ομάδας και είδα ένα πλήθος ανθρώπων να το μετατρέπουν σε οργανωμένο οικισμό. Με λυόμενα σπιτάκια, χημικές τουαλέτες και ό,τι άλλο απαιτείται για  μια σύγχρονη φιλοξενία ανθρώπων. Λίγες ώρες αργότερα είδα να ακολουθούν, επίσης οργανωμένα, φάλαγγες αυτοκινήτων – συνοδεία αστυνομικών – και να εγκαθίστανται στις  εγκαταστάσεις οι νέοι τους κάτοικοι. Η απάντηση που μου έδωσαν οι περίοικοι ομολογώ με εξέπληξε θετικά. Μου εξήγησαν ότι πρόκειται για τσιγγάνους που μετακινούνται εποχιακά, για να εργασθούν στη γεωργική παραγωγή της περιοχής. Έμαθα επίσης ότι οι φιλοξενούμενοι ήταν υποχρεωμένοι να τηρούν επακριβώς τους κανόνες και τις τοπικές συνήθειες  και όταν θα τελείωνε η εργασία τους, με τον ίδιο οργανωμένο τρόπο θα επέστρεφαν στην έδρα τους. Το γήπεδο – καθαρισμένο από κάθε πρόσθετο στοιχείο, θα παραδίδονταν στην κανονική του χρήση. Διερωτώμαι γιατί στη δημοκρατική χώρα μας δεν μπορεί να ισχύει κάτι ανάλογο, αντί να συμβαίνουν αυτά που έγιναν στη Λάρισα, ή να λιάζονται οι πρόσφυγες και μετανάστες στις πλατείες των ελληνικών μεγαλουπόλεων!!!

 Οι πολυπολιτισμικές χώρες αποτελούν πλέον πραγματικότητα, ας τους επιτραπεί όμως να διατηρήσουν το εθνικό τους χρώμα, όπως δικαιωματικά το διατηρούν και οι χώρες προέλευσης εκείνων που  τις επέλεξαν για την εγκατάστασή τους.

Αντώνης

Κυριακή 5 Απριλίου 2020

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ Ή ΣΥΜΠΤΩΣΕΙΣ;


Μπήκαμε πια για τα καλά στην άνοιξη, αλλάξαμε και την ώρα μας ενώ ο καιρός κάνει ό,τι μπορεί για να διαψεύσει το ημερολόγιο. Η γενική ανθρώπινη κατήφεια των ημερών συνοδεύεται από το συνεχές ψιλοβρόχι που συχνά  μετατρέπεται σε μπόρα, χιονόπτωση και αδιάκοπο κρύο. Κλαίει και ο καιρός μαζί μας τα αμέτρητα θύματα ανά την υφήλιο, αφού οι συνθήκες δεν επιτρέπουν να τους κλάψουν ούτε οι δικοί τους. Η πρωτόγνωρη πραγματικότητα διαψεύδει και αυτή ακόμη την τραγική κατάληξη του στίχου του Ν. Καββαδία, στον τραγικό και ανάξιο εραστή, που αναφέρθηκα και σχετικά πρόσφατα:

‘’Κι εγώ που τόσο επόθησα μια μέρα να ταφώ

σε κάποια θάλασσα βαθιά στις μακρινές Ινδίες

θα ’χω ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ

και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες’’



Δεν είναι καιρός για κλάματα και εκτιμήσεις για την απαξίωση και αυτού του τελευταίου αποχαιρετισμού , αλλά για περισυλλογή και σκέψεις, τι έφταιξε και φθάσαμε στο έσχατο σημείο ευτελισμού αυτής ίδιας τη ζωής και του θανάτου μας. Αυτό δεν δίνει άλλοθι στους καιροσκόπους που καραδοκούν να αποδώσουν οπουδήποτε ευθύνες, αφού είναι σχεδόν βέβαιο ότι κι αυτοί θα έκαναν τα ίδια και πιθανώς χειρότερα, λόγω της ιδεοληψίας τους.

Προσωπικά, προσπαθώ να συμβάλλω στο ελάχιστο, στην όποια θετική εξέλιξη της δραματικής κατάστασης, μένοντας  κλεισμένος στο  λαγούμι μου και αναζητώ ομοιότητες με ανάλογες δραματικές καταστάσεις του παρελθόντος που έζησα. Ναι υπάρχουν πράγματι ανάλογες καταστάσεις και επίσης πληθώρα συμπτώσεων με την παγκόσμια συμφορά του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, που έζησε ο Κόσμος ολόκληρος.

Έτσι και τότε τα σύννεφα του πολέμου συνοδεύτηκαν με εκείνα των έντονων  καιρικών φαινομένων, που συνέβαλαν τα μέγιστά στην πείνα που ακολούθησε και στην οικονομική κρίση από την οποία η χώρα μας δεν πρόλαβε να βγει ακόμα οριστικά. Το νέο στοιχείο της παρούσας κρίσης είναι ότι πέραν της απαξίωσης της ζωής, φθάσαμε και στην απαξίωση του θανάτου, που αποτελούσε την έσχατη τιμή που οφείλεται στους συνανθρώπους που φεύγουν από τη ζωή, ασχέτως θρησκείας ή χρώματος.

Το είδαμε πρόσφατα και στην κηδεία της τελευταίας ηρωικής προσωπικότητας της χώρας μας, του Μανώλη Γλέζου, που απλώς συνέπεσε με την πανδημία. Δεν μπόρεσαν να τον αποχαιρετήσουν όπως του άξιζε, όλοι οι Έλληνες, που θα καρπούνται την ένδοξη ιστορία του εις το διηνεκές. Το μοναδικό ερώτημα που απομένει να απαντήσει το γέρικο μου μυαλουδάκι είναι αν αυτό, πέραν της σύμπτωσης , διευκόλυνε και τους  δεδηλωμένους άθεους  να συγκαλύψουν  την επιθυμία ενός αναμφισβήτητου κομμουνιστή, να ταφή χριστιανικά και ορθόδοξα. Το μεγαλείο και οι ηρωικές του πράξεις θα μνημονεύονται εσαεί – όπως του αξίζει, αλίμονο όμως στους άλλους, τους ‘’ήρωες με παντούφλες’’ και τους απλούς ανθρώπους  που οδηγούνται  στη ‘’μέθοδο της αγέλης’’ ακόμα και στο θάνατο.

Το ξέρω ότι σας μαύρισα την ψυχή με τις περιγραφές μου αλλά, σας παρακαλώ μη μου φορτώσετε και  την ευθύνη της τραγικότητας των στιγμών, επειδή απλώς τόλμησα να τις περιγράψω  αντικειμενικά και ρεαλιστικά. Έτσι νομίζω ότι  αρμόζει στα κοσμοϊστορικά γεγονότα που βιώνει ο πλανήτης μας άσχετα αν πολλοί από μας  προσπαθούμε να τα αφορίσουμε με την αποσιώπησή τους.

Αντώνης

Πέμπτη 2 Απριλίου 2020

ΜΟΝΑΞΙΑ Ή ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ - Τόπο στα νιάτα


   Τόπο στα νιάτα





Ο απρόσκλητος ξαφνικός επισκέπτης μας, ο κορωνοϊός,  επέβαλε μια καινούργια κατάσταση στις σύγχρονες κοινωνίες, τη μοναξιά και την απομόνωση. Μια κατάσταση  που αρχικά απέβλεπε στην προστασία των ηλικιωμένων, που αποτελούσαν την πρώτη επιλογή της τρομερής πανδημίας  στην πορεία όμως διαπιστώθηκε ότι  ο ιός δεν ‘’χαρίζεται’’ ούτε στους νεώτερους. Στη χώρα μας λήφθηκαν και μάλιστα πρωτοφανώς έγκαιρα τα περιγραφόμενα μέτρα και αυτή τη στιγμή έχουμε την αισιοδοξία και την ελπίδα ότι μπορούμε να αποφύγουμε – έστω και προσωρινά – την καταιγίδα και τη συμφορά που βιώνουν Ιταλοί, Ισπανοί και εσχάτως οι Αγγλο-Αμερικανοί.

Τα δικά μας τα γνωρίζουμε και απλώς αναμένουμε την εξέλιξη που θα δικαιώσει – ελπίζω - την αρχική μας επιλογή. Εφαρμόσαμε την  αρχαία ρήση ‘’κάλλιον το προλαμβάνειν παρά το θεραπεύειν’’, που επιτυχώς έχει δοκιμαστεί και σε άλλες περιπτώσεις της ιατρικής και κυρίως στον καρκίνο. Τα υπόλοιπα θα κριθούν εκ του αποτελέσματος.

Έρχομαι τώρα στις μεγάλες χώρες που προανέφερα, στις οποίες θα ήθελα να προσθέσω και δύο Σκανδιναβικές, που προσχηματικά επικαλούνται τις  ελευθερίες του ατόμου, αδιαφορώντας για την ίδια τη  ζωή του. Και μόνο η επίκληση του όρου ‘’ανοσία της αγέλης’’, αρκεί για τον χαρακτηρισμό των προθέσεων των υπευθύνων. Το γεγονός ότι τελικά αναγκάστηκαν να ανακρούσουν πρύμναν, κάνοντας τη γνωστή κυβίστηση, δεν εκπλήσσει πια κανένα, αφού η κίνησή τους αποτελεί εφαρμογή της παλιάς Παπικής πρακτικής , ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.

Έφθασαν δυστυχώς στο σημείο να αναφέρονται στο ενδεχόμενο να απολεσθούν κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες ζωές, σαν   συνέπεια της ‘’λογικής’’  του ‘’κοπαδιού’’. Το θέμα δεν είναι η χρησιμοποιούμενη ορολογία αλλά η αντιμετώπιση  των ανθρώπων σαν μιας νέας μορφής ‘’κοπαδοποίησης’’. Το χειρότερο δεν είναι ότι αυτά εξαγγέλλονται από παγκόσμιους ηγέτες αλλά ότι τα ανέχονται και σε μεγάλο βαθμό τα επικροτούν οι λαοί τους. Σε ανύποπτο χρόνο είχα γράψει – με την ευκαιρία κάποιων εκλογικών αναμετρήσεων που ανέδειξαν τους ηγέτες που αναφέρομαι – ότι η επιλογή των ηγετών με κλήρωση θα έδινε σίγουρα καλύτερα αποτελέσματα.

Ο Κόσμος ολόκληρος στερείται πλέον των ηγεσιών που απαιτούν οι δύσκολοι καιροί που ζούμε, για να μην πω ότι το σημερινό κατάντημα του Κόσμου είναι αποτέλεσμα της έλλειψης ικανών ηγετών. Όταν οι λαοί αποδέχονται ηγεσίες τις οποίες οι ίδιοι χλευάζουν, μάλλον χρειάζονται τη βοήθεια ειδικών επιστημόνων που θα ερευνήσουν το θέμα.  Τα δείγματα της ανικανότητάς τους τα έχουμε ζήσει και σε άλλα θέματα, όπως εκείνο του περιβάλλοντος και του μέλλοντος της ζωής του πλανήτη που μας φιλοξενεί και δεν αποτελεί άλλοθι η εκ μέρους τους επίκληση  της παραποίησης ή απόκρυψης των κρουσμάτων της Κίνας από την ηγεσία της. Δεν ξέρω αν μπορεί να αποτελεί  αποκούμπι η Ευρωπαϊκή Ένωση ή θα καταστεί και αυτή μια ακόμα φρούδα ελπίδα. Τους φόβους που μας κυριεύουν ενισχύει η παντελής απουσία αλληλεγγύης εδώ και καιρό, με αποκορύφωμα τη Γερμανική εμμονή και τον μικρομεγαλισμό της Ολλανδίας και της Αυστρίας, ξεχνώντας πού έχουν οδηγήσει ανάλογες καταστάσεις τον Κόσμο ολόκληρο 80 μόλις χρόνια νωρίτερα.

           Τελικά, ύστερα από όλα αυτά, προκύπτει το ερώτημα αν αυτό που βιώνουμε αποτελεί  επιλεγμένη  μοναξιά ή απομόνωση.  Εκείνο όμως που πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα είναι μήπως η παγκόσμια αυτή  απομόνωση προστασίας των γερόντων εκθέσει σε πρόσθετους κινδύνους τους νέους μας και οδηγήσει  σε μια παγκοσμιοποίηση των υπέργηρων. Τόπο στα νιάτα λοιπόν, όσο είναι καιρός, γιατί αυτά μόνο μπορούν να δώσουν ελπίδα για το μέλλον του πλανήτη μας  . Οψόμεθα…. Ελπίζω!!!

Αντώνης


Τετάρτη 1 Απριλίου 2020

ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΑΔΕΡΦΙΑ



Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα ξανακουστεί – ύστερα από 80 χρόνια – το σύνθημα του  τίτλου μου και μάλιστα από το δικό μου στόμα. Ένα σύνθημα που κανένας δεν δέχτηκε να ακούσει όταν επιχειρούσα να αναφερθώ στον πόλεμο που έζησα στα παιδικά μου χρόνια. Με αντιμετώπιζαν με τη μόνιμη επωδό ‘’πάλι τα ίδια;‘’, δεν βαρέθηκες τα παραμύθια σου!!! Λυπάμαι ειλικρινά που τώρα   η πραγματικότητα επανέφερε το ίδιο σύνθημα στην επικαιρότητα.

Εδώ Λονδίνο , έλεγε το ραδιόφωνο και ακολουθούσαν πολλά άλλα λόγια που δεν καταλάβαινα στα έξι μου χρόνια, δεν θα ξεχάσω όμως ποτέ την προτροπή ‘’κουράγιο αδέρφια’’. Τα δύσκολα εκείνα χρόνια, με τον πατέρα μου στην Αλβανία, η μητέρα μου - με μένα και τον μικρότερο αδελφό μου μαζί της- ‘’βοηθούσε’’ σε ένα φιλικό αρχοντόσπιτο  έντιμων ανθρώπων της εποχής, το οποίο μας εξασφάλιζε το γεύμα της ημέρας και το ‘’κάτι τις’’ για τα παιδιά, όπως έλεγε η οικοδέσποινα. Στο σπίτι αυτό υπήρχε και ένα, ίσως το μοναδικό στην κωμόπολη ραδιόφωνο, που την ώρα της ειδικής εκπομπής άκουγαν οι πάντες. Στην ηλικία μου δυσκολευόμουν να καταλάβω πως έμπαινε μέσα σ’ αυτό το κουτί ο ομιλητής , γιατί έδειχναν τόσο ενδιαφέρον όλοι να ακούσουν τα όσα έλεγε και γιατί  επαναλάμβανε στερεότυπα το κουράγιο αδέρφια.

Όταν μεγάλωσα και άρχισα να καταλαβαίνω τι είναι το ραδιόφωνο και ότι αδίκως προσπαθούσα να ανακαλύψω τον τρόπο που ‘’τρύπωνε’’ μέσα ο εκφωνητής, συνειδητοποιούσα προοδευτικά και τα υπόλοιπα ερωτήματά μου. Ακολούθησε ο εμφύλιος πόλεμος, οπότε το κουράγιο μας το έλεγαν οι γονείς μας και τελικά βγήκαμε σε ένα ξέφωτο, όμοιο του οποίου ελπίζω και εύχομαι να μην ξαναζήσει η χώρα μας. Με στερήσεις, φτώχια και κακομοιριά, αλλά κυρίως με μια έντονη αντιπαλότητα σε σημείο μίσους και ανάμεσα σε αδέλφια.

Μοναδική δυνατότητα της γενιάς μας ήταν να εξασφαλίσουμε στα παιδιά μας το ‘’ φαί ‘’ και την ελευθερία που είχαμε στερηθεί και εκεί φαίνεται ότι κάναμε το λάθος. Το σύνδρομο της στέρησης μας έκανε ανεξέλεγκτα ‘’γαλαντόμους’’ στα παιδιά μας, ίσως για να ξεπεράσουμε το δικό μα σύνδρομο και αυτό οδήγησε σε υπερβολές βλαπτικές τόσο στη σωματική υγεία όσο και  στον ψυχισμό και τη νοοτροπία της επόμενης γενιάς. Κάναμε τα παιδιά μας παχύσαρκα και αδιάφορα για τον τρόπο εξασφάλισης του άρτου ημών του επιούσιου. Θελήσαμε να τα ‘’αποστειρώσουμε’’ από τα δραματικά γεγονότα του πολέμου, σε σημείο να ενοχλούνται  αργότερα ακόμα και από την περιγραφή τους.

Αποστασιοποιημένος τώρα πια από όλα αυτά, είχα αρχίσει να δικαιολογώ τη στάση που ακολουθήσαμε όλοι μας, μέχρι πριν λίγο καιρό που μπήκαμε στον καινούργιο  ύπουλο πόλεμο με τον κορωνοϊό. Τώρα κατάλαβα ότι από το δικό μας κόμπλεξ, αφήσαμε τα παιδιά μας απροετοίμαστα – έστω και ψυχολογικά – σε σημείο να μην αντέχουν τις απλές υποδείξεις των ειδικών. Προσπαθούν έτσι λοιπόν να ξεγελάσουν τις αρχές στην τήρηση του μέτρου ‘’μένουμε σπίτι’’, ρισκάροντας την υγεία τους. Το κακό είναι ότι θέλησαν να τους μιμηθούν και κάποια συνομήλικά μου παλικάρια ‘’της φακής’’. Ίσως όμως και να τους είναι  δύσκολη η εφαρμογή του μέτρου, αφού είχαν κυριολεκτικά μετατρέψει τη  νύχτα σε μέρα και το σπίτι σε ένα απλό πέρασμα για ‘’ανεφοδιασμό’’ . Δεν φταίνε μόνο τα παιδιά αυτή τη φορά δεν φταίμε όμως  άμεσα ούτε  και εμείς [ η γενιά μου] αλλά και τα παιδιά μας. Για τους λόγους που εξήγησα, έτσι τα είχαμε ‘’γαλουχήσει’’ , άρα η ευθύνη μας πλέον μας ακολουθεί, , έστω και έμμεσα.

Για μένα, για μας τους παλαιότερους, δεν μπορεί να εξηγηθεί η  απειθαρχία και ενδεχόμενη δικαιολογία αδυναμίας παραμονής στο σπίτι. Θα το καταλάβουν όμως όταν πεισθούν ότι  δεν βοηθάει μόνο τους γονείς και παππούδες τους, αλλά και  αυτούς τους ίδιους  που  επίσης κινδυνεύουν. Τα παιδιά μας δεν είναι ανεύθυνα και σε όποιο βαθμό αυτό συμβαίνει  φταίει η ‘’ξεχαρβάλωτη’’ κοινωνία που - εμείς και πάλι - τους παραδώσαμε και συνεπώς καλό θα είναι να επανέλθουμε στο παλιό σύνθημα του σταθμού του Λονδίνου.

Κουράγιο αδέρφια, φίλοι, παιδιά μας, μπόρα είναι και θα περάσει, αν κάνουμε όλοι μας λίγη ακόμα υπομονή και μείνουμε στα σπίτια μας. Νέοι είστε και θα έχετε όλον τον καιρό μπροστά σας να επαναλάβετε τις τελευταίες σας συνήθειες. Είμαι δε βέβαιος ότι  οι συνθήκες που θα προκύψουν θα αλλάξουν πολλά δεδομένα και ίσως  και αυτά βρεθούν στην παλιότερη  μας θέση, να μην αποδέχονται τις διηγήσεις τους, οι νεότερες γενιές.  Σφαίρα είναι και γυρίζει η ζωή. Αντώνης

Σάββατο 28 Μαρτίου 2020

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΚΑΛΑ


Είναι μια από τις λίγες φορές που καταφεύγω στη χρήση ξένων κειμένων. Αυτή τη φορά αξίζει τον κόπο, όπως θεωρώ σημαντικές και τις παρατηρήσεις μου και θα χαρώ να έχω τα όποια σχόλιά σας.

Διαβάστε το καλά και αν χρειαστεί πολλές φορές. Είναι τόσο ρεαλιστικό όσο κανένα άλλο από όσα γράφονται και λέγονται τελευταία από αρμόδιους, υπεύθυνους αλλά  κυρίως ανεύθυνους. Το έζησα προσωπικά στα χρόνια του πολέμου και της κατοχής -σαν παιδί- και ξέρω καλά τι σας λέω.  Ξανάρθε όμως με άλλη μορφή και δυστυχώς πριν προλάβω  να φύγω και προσπαθώ να κρυφτώ στο λαγούμι μου, γιατί αγνοώ  τη μορφή του για να το αποφύγω, όχι για μένα αλλά για το κοινωνικό σύνολο. Η γενιά μου το αντιμετώπισε με  υπομονή, έδειξε αλληλεγγύη και παρόλα αυτά άργησε πολύ να ξεφύγει τις συνέπειες του, αν τελικά  τις ξέφυγε , αλλά δεν τις ξέχασε ΠΟΤΈ. Ίσως γιατί πίστεψε κάποιους που υποσχέθηκαν να τη ‘’σώσουν’’ , ενώ απλώς εξαγόρασαν τις  ανάγκες της, δημιουργώντας περιουσίες και τη ‘’νέα’’ μεταπολεμική τάξη. Ελπίζω και εύχομαι αυτή τη φορά οι νεότεροι να λειτουργήσουν ορθότερα για  να το ξεπεράσουν και να το ξεχάσουν σύντομα.

Προσγειωθείτε στην νέα πραγματικότητα και αποδεχθείτε το νέο που θα προκύψει, δείξτε αλληλεγγύη, υπομονή και καρτερικότητα. Μπορεί να είναι και καλύτερο από την ψευδαίσθηση που  θεωρήσαμε ή μας έπεισαν ότι ήταν ευτυχία, μόνο και μόνο επειδή κολάκευε τη φαιδρή  αλαζονεία και τη ματαιοδοξία μας. Εύχομαι να περιοριστούν στο ελάχιστο οι ‘’παράπλευρες’’ απώλειες χρήσιμων ανθρώπων και γιαυτό προσέχετε, ενεργώντας με  λογική και εφαρμόζοντας τους κανόνες που υποδεικνύουν οι ειδικοί επιστήμονες. Μην ακούτε τα συνθήματα  που κυκλοφορούν  από εκείνους που, βλέποντας ότι χάνουν την πελατεία τους και τη γη κάτω από τα πόδια τους, δεν ξέρουν τι λένε . Υγεία και καλή τύχη σε όλους σας. Αντώνης Ταρνανάς





ΙΣΩΣ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΣΑ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΚΑΙΡΟ!



        > ΞΑΦΝΙΚΑ…

         > Ξαφνικά οι δρόμοι νέκρωσαν, οι πόλεις σιώπησαν, τα σπίτια έγιναν φυλακές.
        >
        > Ξαφνικά όλα αυτά που θεωρούσαμε πως είναι σπουδαία, πως μας δίνουν αξία, κύρος, λόγο ύπαρξης, έγιναν μικρά, έγιναν ασήμαντα.
        >
        > Ξαφνικά η υγεία μας, που θωρούσαμε δεδομένη εφόσον δεν είχαμε κανένα πρόβλημα, μας ανησυχεί, έγινε το πολυτιμότερο κομμάτι της ύπαρξής μας.
        >
        > Ξαφνικά οι άνθρωποι που αγαπάμε, οικογένεια, συγγενείς, φίλοι, εραστές, μας τρόμαξαν!
        >
        > Ξαφνικά η ελευθερία χάθηκε και μαζί της πολύτιμος χρόνος, βιαζόμαστε.
        >
        > Ξαφνικά οι μάσκες που φορούσαμε στην προσπάθειά μας να είμαστε κάποιοι άλλοι, αντικαταστάθηκαν με άλλες, τόσο ταπεινές μα τόσο σημαντικές.
        >
        > Κοιτάζω τα ντουλάπια μου γεμάτα από πράγματα που θεωρώ πολύτιμα. Κοιτάζω τα αμέτρητα παπούτσια, τσάντες, αξεσουάρ, καλλυντικά, αρώματα, είδη περιποίησης, είναι τόσα πολλά. Όμως το βλέμμα μου σταματά σ’ένα μπουκάλι φθηνό οινόπνευμα και σ’ ένα αντισηπτικό χεριών, είναι τα πιο πολύτιμα.
        >
        > Τι θα φορέσω σήμερα; Σκέφτομαι καθώς εξετάζω αναποφάσιστη την παραφουσκωμένη ντουλάπα μου που αναστενάζει. Τι σημασία έχει τι θα φορέσω, αφού κανείς δεν βρίσκεται στους δρόμους να με θαυμάσει;
        >
        > Τι κραγιόν να επιλέξω; Τα κοιτάζω στην σειρά, είναι τόσα πολλά, διαφορετικά, με όμορφα χρώματα. Όμως το βλέμμα μου καρφώνεται σε μια χειρουργική μάσκα των 0.50 λεπτών και αντιλαμβάνομαι πως καμία σημασία δεν έχει τι κραγιόν θα φορέσω, η μάσκα θα κρύψει τα πάντα, είναι πιο πολύτιμη.
        >
        > Αλήθεια τι φωτογραφία θα αναρτήσω σήμερα στα social media; Να παριστάνω την χαρούμενη, την επιτυχημένη, την σπουδαία, την όμορφη, την ευτυχισμένη, την πολυταξιδεμένη, την πλούσια, την διάσημη ή να επιδείξω πόσο ωραίο σπίτι έχω, πόσους φίλους, ότι διασκεδάζω στα πιο ωραία μέρη, ότι είμαι η εκλεκτή; Ποια απο όλες να αναρτήσω;
        >
        > Η μάσκα είναι πολυτιμότερη.
        >
        > Η μάσκα τα υποβαθμίζει όλα.
        >
        > Είμαι φυλακισμένη, δεν μπορώ να βγω έξω, να με δουν, να με θαυμάσουν, ίσως και να ζηλέψουν. Αυτός δεν είναι ο σκοπός; Τώρα όμως είναι άχρηστα, δεν έχουν καμία αξία, δεν μου χρειάζονται, βολεύομαι με μια απλή φόρμα, αρκεί να είναι καθαρή, με την πιζάμα μου, βολεύομαι με το αντισηπτικό μου, βολεύομαι με το θερμόμετρό μου, είμαι ευτυχισμένη που δείχνει μόνιμα 36,5, που δεν βήχω, που δεν αισθάνομαι κατάπτωση, που είμαι καλά.

        Δεν υπάρχει πια κανένας λόγος να τραβήξω φωτογραφίες και να τις αναρτήσω, κανείς δεν ενδιαφέρεται πως δείχνω, τι φοράω, πόσο καλά περνάω. Το πολύ να αναρτήσω μια φωτογραφία με μάσκα που θα κρύβει το μισό μου πρόσωπο περνώντας το μήνυμα «Να, εγώ προσέχω, το ίδιο να κάνετε κι εσείς» και όχι «Να, δείτε πόσο λαμπερή, όμορφη και ευτυχισμένη είμαι»
        >
        > Μήπως η πανδημία ήρθε για να υπενθυμίσει τις αξίες της ζωής, να δώσει μαθήματα;
        >
        > Μήπως ήρθε να μας δείξει πόσο λάθος κάνουμε να πιστεύουμε πως η υπερκατανάλωση της ύλης είναι ευτυχία, πως η κοινωνική μας θέση στα πιο ψηλά σκαλοπάτια είναι το ζητούμενο, πως η διασημότητα είναι δείγμα επιτυχίας, πως ο πλούτος είναι σκοπός, πως επειδή έχεις πολλούς followers στο instagram είσαι ένας πολύ σημαντικός άνθρωπος;
        >
        > Ξαφνικά δισεκατομμυριούχοι και φτωχοί έχουν κάτι κοινό. Μοιράζονται τον ίδιο φόβο, την ίδια έλλειψη ελευθερίας, την ίδια ανασφάλεια.
        >
        > Ξαφνικά δεν έχει σημασία πού μένεις. Σε έπαυλη, θαλαμηγό, διαμέρισμα, παράγκα; Κινδυνεύεις το ίδιο, είσαι φυλακισμένος.
        >
        > Ξαφνικά δεν έχει σημασία αν είσαι βασιλιάς ή υπήκοος, αν είσαι πρωθυπουργός ή απλός πολίτης, πολιτικός, διάσημος ηθοποιός, μοντέλο, επιχειρηματίας, υπάλληλος, ζητιάνος, μορφωμένος, αμόρφωτος. Κινδυνεύεις το ίδιο. Είσαι φυλακισμένος.
        >
        > Ξαφνικά αναθεωρείς όλα όσα πίστευες πως είναι σημαντικά. Τελικά δεν είναι. Σημαντικό είναι ένα μπουκαλάκι οινόπνευμα, μια χειρουργική μάσκα. Σημαντικά είναι να έχεις ανθρώπους να σε νοιάζονται. Σημαντικό είναι να μπορείς να βγαίνεις από το σπίτι σου, να μπορείς να χαιρετάς ανθρώπους, πολύ περισσότερο, να αγκαλιάζεις. Σημαντικό είναι να απολαμβάνεις τον έρωτα, την αγάπη. Σημαντικό δεν είναι τί φοράς, πού και τί τρως, ποιός είσαι.

        Σημαντικό είναι ότι υπάρχεις, σε νοιάζονται, είσαι υγιής, είσαι ελεύθερος.
        >
        > Μήπως ο ιός ήρθε να διδάξει; Μήπως ήρθε να μας θυμίσει τί πραγματικά είναι πολυτιμότερο; Μήπως ήρθε να μας πει ότι είμαστε περαστικοί, ότι δεν θα ζήσουμε αιώνια, ότι δεν είμαστε εμείς το Σύμπαν;
        >
        > Μήπως ήρθε να μας πει πως προσκυνούμε ανθρώπους που πέρα από την επίδειξη -τύπου Καρντάσιαν- δεν προσφέρουν τίποτε ουσιαστικό, όπως προσφέρουν όλοι αυτοί οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό που είναι οι πραγματικοί ήρωες και που αξίζει να υποκλινόμαστε μπροστά τους;
        >
        > Μήπως είναι καιρός να εστιάσουμε στις πραγματικές αξίες ζωής, στους αξιόλογους ανθρώπους, τους σοφούς, τους στοχαστές, τους πνευματικούς και όχι σε εκείνους που παριστάνουν τους σπουδαίους επειδή έχουν πολλούς followers ή επειδή βγαίνουν στην τηλεόραση;
        >
        > Μήπως η υπερβολική αίσθηση σπουδαιότητας για τον εαυτό μας, καλλιεργεί φαντασιώσεις απεριόριστης επιτυχίας, δύναμης, εξυπνάδας, ομορφιάς ή ιδανικής αγάπης, που απαιτούν υπερβολικό θαυμασμό και ιδιαίτερη μεταχείριση;
        >
        > Μήπως ο υπερκαταναλωτισμός και υπεραυτοθαυμασμός, ξεπεράστηκαν στην κρίση;
        >
        > Μήπως ο ιός εκτός από «δολοφόνος» είναι τελικά και «διδάσκαλος;»
        >
        > Μήπως ήρθε για να μας κάνει να αναθεωρήσουμε πράγματα και ιδέες;
        >
        > Μήπως τίποτε δεν είναι τυχαίο τελικά;
        >
        > Ξαφνικά, ανακαλύψαμε ότι δεν είμαστε οι βασιλιάδες που πιστεύαμε...
        >
         Χρυσηίδα Δ.

Πληροφορίες

Η φωτογραφία μου
Αταλάντη Λοκρίδας, T.K. 35200, Φθιώτιδα, Greece
Γράφω για να εξωτερικεύσω προσωπικές μου σκέψεις και να μοιραστώ εμπειρίες και γεγονότα που βίωσα προσωπικά στη μακρόχρονη υπηρεσιακή και ιδιωτική μου διαδρομή.